Uitspraak Hof EU mogelijk gevolgen voor bed-bad-brood

Een recent arrest van het Hof van Justitie van de EU heeft mogelijk grote gevolgen voor de bed-bad-broodregeling. Zolang de verwijdering niet heeft plaatsgevonden, kan een illegaal verblijvende derdelander zich beroepen op grondrechten, aldus het Hof. Rechtsgeleerde en migratieonderzoeker Carolus Grütters spreekt over een ‘baanbrekende uitspraak’.

Financiering

Dinsdag werd bekend dat de gemeente Rotterdam per 1 januari stopt met de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV). Deze zogenoemde bed-bad-broodregeling wordt eveneens aangeboden in Amsterdam, Utrecht, Groningen en Eindhoven. Amsterdam en Utrecht lieten eerder al weten dat ze de opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers zelf gaan financieren. Woensdag maakte burgemeester Koen Schuiling (VVD) bekend dat ook Groningen de deuren van de opvang openhoudt. Door de mensen op te vangen wil de gemeente voorkomen dat ze op straat gaan zwerven en voor overlast zorgen. Ook de gemeente Eindhoven blijft opvang en begeleiding bieden aan ongedocumenteerde vreemdelingen, laat een woordvoerder aan Binnenlands Bestuur weten.

Terugkeer

Asielminister Marjolein Faber (PVV) maakte eerder bekend dat het rijk de bed-bad-broodregeling in het nieuwe jaar niet langer financiert. Zij vindt dat de mensen al lang hadden moeten vertrekken en zet daarom, volgens haar eigen woorden, in op terugkeer.

Basisbehoeften

Het is echter mogelijk dat het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) daar een stokje voor steekt. Die oordeelde dat de menselijke waardigheid in gevaar komt als de overheid een illegaal verblijvende derdelander, die nog niet is uitgezet, op straat zet zonder hem of haar te helpen met basisbehoeften. Denk aan onderdak (bed), wassen (bad) en eten (brood). Zolang de verwijdering niet heeft plaatsgevonden, kan de derdelander zich beroepen op rechten die in ‘het Handvest van de grondrechten (…) worden gewaarborgd’, aldus het Hof.

Zorgtaak

Rechtsgeleerde Carolus Grütters spreekt over een ‘baanbrekende uitspraak’. Hij is onderzoeker bij het Centrum voor Migratierecht van de Radboud Universiteit Nijmegen. Volgens Grütters slaat deze overweging ook op de situatie van degenen die zijn aangewezen op de bed-bad-broodregeling. De wetenschapper leest in het arrest een duidelijke zorgtaak voor álle Europese lidstaten. ‘Illegaal of niet: het voorkomen van het belanden in een situatie van verregaande materiële deprivatie, is een taak van de lidstaat’, zegt Grütters. ‘Noodopvang – of welke opvang dan ook – is dan geboden indien een (illegaal verblijvende) derdelander niet in staat is om zich te voorzien in de meest elementair behoeften.’