‘Niet treuzelen: haal jeugd-ggz weg bij gemeenten’

De specialistische jeugd-ggz moet worden weggehaald bij gemeenten. Die dringende oproep doet de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) aan de Tweede Kamer. Voor behoud van de kwaliteit en capaciteit van de zorg is dit ‘urgent en noodzakelijk’.

‘Treuzel niet langer. Haal financiering, organisatie en aansturing van de specialistische jeugd ggz weg bij de gemeente en organiseer die regionaal of landelijk’, stellen NVvP voorzitter Elnathan Prinsen en voorzitter NVvP afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie Arne Popma.

Onder druk

In een enquête onder 407 kinder- en jeugdpsychiaters geven zij ‘en masse aan dat kinderen met psychische problematiek nu niet goed zijn te helpen. Onder het gemeentelijk regime ontbreken de randvoorwaarden voor het landelijk borgen van de kwaliteit van specialistische jeugd-ggz, zoals voldoende capaciteit en doorstroomvoorzieningen en landelijke beleidsafspraken’, schrijft de NVvP aan de Kamer. Vooral de acute jeugd ggz staat onder druk, stelt zij. De Kamer debatteert dinsdag met staatssecretaris Blokhuis (VWS) over de jeugdzorg.

Lichte ondersteuning

De kinder- en jeugdpsychiatrie staat onder druk, omdat psychiaters niet meer de regie over de behandeling kunnen voeren. ‘Er loopt door elkaar wat te regelen op landelijk, (boven)regionaal en lokaal niveau en wat ligt bij professionals en wat bij de gemeente’, aldus de brief aan de Kamer. De specialistische jeugd-ggz moet worden weggehaald bij gemeenten. De gemeenten kunnen verantwoordelijk blijven voor die onderdelen waarop zij kunnen sturen. Het gaat wat de NVvP betreft dan om sturen op de inkoop, organisatie en aansturing van de ‘thuisnabije, lichte ondersteuning en zorg.’

Landelijk financieren

Voor de complexe specialistische jeugd-ggz is bovenregionale/landelijke inkoop, organisatie en aansturing nodig. Gemeenten moeten ook worden ‘verlost’ van de medische verwijsroute; de verwijzing door onder meer (kinder)artsen naar specialistische jeugdzorg. Gemeenten hebben daar veelal zicht noch grip op, maar moeten nu wel de rekening betalen. ‘Erken dat (acute) kinder- en jeugdpsychiatrie een medisch specialisme is en financier medische verwijsroutes landelijk. Zodat kinderen met ernstige psychische problemen direct de weg vinden naar de specialisten die ze nodig hebben’, aldus de NVvP in haar Kamerbrief. ‘Voor preventie en lichte ondersteuning kunnen kinderen terecht bij de gemeente.’

Gestold wantrouwen

Een heldere afbakening zal bijdragen aan de doelen van de Jeugdwet en de samenwerking tussen het sociaal domein en jeugd-ggz bevorderen, stelt de vereniging. ‘Nu wordt de samenwerking te vaak getekend door gestold wantrouwen.’ Gemeenten moeten niet op de stoel van de gekwalificeerde professional gaan zitten. Nu doen ze dat vaak wel bij indicatie en verlening van een zorgtraject. Daarbij komt ‘de goede kwaliteit van zorg in het geding’, aldus de NVvP.

Gemeentelijke bemoeienis

Psychiaters stellen dat gemeenten zich te vaak met de inhoud en/of het behandeltraject bemoeien, zo blijkt uit de enquête. ‘(Ze) willen bepalen of bepaalde diagnostiek wel of niet plaats mag vinden. Noodzakelijke verwijzingen die worden tegengehouden. Niet willen vergoeden van crisiszorg die we acuut moeten bieden aan suïcidale jongeren die al bij ons in zorg zijn…kost veel tijd en energie’, geeft een van de kinder- en jeugdpsychiaters in de enquête aan. ‘Mensen zonder ggz achtergrond bemoeien zich met mijn werk en stellen dat we dan maar behandelingen moeten afbreken … Men zit op de stoel van de behandelaar zonder kennis van zaken waarbij er alleen maar naar geld wordt gekeken’, stelt een ander.

Geen gedoe

De invoering van de Jeugdwet, de gemeentelijke bemoeienis en de toenemende administratieve lastendruk is voor kinder- en jeugdpsychiaters een belangrijke reden om te stoppen. Of om over te stappen naar de volwassen-ggz. ‘De werkdruk is daar even groot, maar je werkt tenminste onder de Zvw (Zorgverzekeringswet, red) en niet dat gedoe met gemeenten’, aldus een andere respondent.

De betekenis van de uitkomsten van de enquête zijn voor de NVvP klip en klaar. ‘De complexe psychische zorg voor kinderen is bij de gemeente niet in goede handen, omdat vele gemeenten niet in staat blijken te zijn de professionele kinder- en jeugdpsychiatrische expertise te waarborgen en daarmee bij te dragen aan goede kwaliteit van zorg.’