Tozo: vraag niet meer informatie dan nodig

Sommige gemeenten vragen meer informatie op bij zzp’ers dan echt nodig is om de Tozo-regeling, de crisisondersteuning voor zelfstandige ondernemers, uit te voeren. Dat zei staatssecretaris Tamara van Ark (SZW, VVD) donderdag bij haar werkbezoek aan Dordrecht waar ze de impact van de regeling wilde weten op gemeenten en hun inwoners.

Beperken

Dordrecht behoort overigens juist niet tot die gemeenten: de stad keert zo volledig mogelijk uit tot tevredenheid van de staatsecretaris. Van Ark: ‘We hebben een laagdrempelige regeling in het leven geroepen, met voorbeeldformulieren van de VNG. Ik wil gemeenten vragen het daartoe te beperken. Zo kunnen we meer mensen snel helpen.’ De eenvoud van de regeling is dat er geen partnerinkomen wordt meegeteld, er geen vermogenstoets en geen levensvatbaarheidstoets wordt gedaan. Gemeenten hoeven dat dus ook niet te toetsen, benadrukte de staatssecretaris.

Lage voorschotten

Het valt de staatsecretaris ook op dat sommige gemeenten relatief lage voorschotten geven. Dat hoeven gemeenten niet te doen. Dordrecht doet dat ook niet: dat scheelt later bij de beschikking weer tijd. Bovendien krijgen gemeenten de kosten om de aanvragen te verwerken en uit te keren volledig vergoed van het rijk: ze lopen geen enkel risico waar ze dat bij de reguliere bijstand wel hebben.

Eigen crisisorganisatie

Dordrecht heeft in no-time een eigen crisisorganisatie opgezet om de hausse aan aanvragen, waar iedere gemeente deze weken onder bedolven raakt – Amsterdam zou er al 30.000 hebben – af te kunnen handelen. Normaliter regelt het Regionaal Bureau Zelfstandigen voor Dordrecht en een stuk of vijftien andere gemeenten in Zuid-Holland de ondernemershulp zoals de Bbz; de Bijstand voor zelfstandigen. Maar in Dordrecht zagen ze de bui al hangen: dat wordt met deze regeling te druk voor het RBZ – die inmiddels ook al 9.000 aanvragen binnenkreeg.

Dus besloot de gemeente zelf tegen de veertig ambtenaren vrij te maken om de aanvragen in de front-office en in de back-office af te handelen. Dat kan ook, want Dordrecht heeft een eigen ict-organisatie en kon makkelijker de regeling implementeren dan sommige andere gemeenten, zegt een ambtenaar van afloop van het werkbezoek. Met als gevolg dat inmiddels tachtig of negentig procent van de aanvragers al een voorschot heeft.

Veel werk verzet

Van Ark, die echt het naadje van de kous wilde weten, reageerde verheugd. ‘Ik ben onder de indruk van het werk dat hier is verzet. Ik proef hier een enorme drive om mensen te helpen en om mensen door deze moeilijke situatie heen te loodsen.’ Iedereen werkt in ploegendiensten van 8 uur in de ochtend tot 23 uur in de avond en zoveel mogelijk thuis. Mensen maken vaak lange dagen, er zijn gemeentelijk medewerkers die voor drie dagen zijn ingehuurd en gewoon vijf of zes dagen achter elkaar doorwerken zonder iets terug te vragen. Een whatsapp-groep versnelt de contacten tussen front- en backoffice zodat aan de voorkant snel duidelijk is wat kan. ‘Bovendien merk je dan dat mensen onderling oplossingen bedenken’, zegt een medewerker.

Scherpe kantjes

Tijdens het werkbezoek werd duidelijk dat de regeling nog een paar scherpe kantjes heeft. Zo zitten ondernemers van 18 tot 21 jaar vast aan een lagere norm omdat bijstand voor hen nu eenmaal minder is. Tozo is aan de bijstandsnorm gekoppeld. Maar de jongeren dragen wel dezelfde kosten als een oudere ondernemer, stelde een ambtenaar. Van Ark belooft daar op korte termijn duidelijkheid over te geven, net als ouderen die naast de AOW nog ondernemen en EU-onderdanen die korter dan 5 jaar in Nederland zijn.

Dankbaarheid

Tegelijk zijn er ondernemers die opeens netto meer overhouden, dan voor de crisis, vertelt een andere ambtenaar tijdens het werkbezoek. ‘Er zijn mensen die het niet meer zien zitten en dan opeens merken dat ze met 1.500 euro voor een gezin opeens meer te besteden hebben dan voor de coronacrisis: er vloeit veel dankbaarheid terug’, zegt ze.

Vertrouwen

In Dordrecht werd duidelijk dat er veel vertrouwen is tussen rijk en gemeenten om de crisis door te komen, daar waren Van Ark en de wethouder sociale zaken Peter Heijkoop (werk en inkomen, CDA) het roerend over eens. Zo is de regeling in samenspraak tot stand gekomen.