Tarieven Wmo over de kop

Tussen gemeenten die ‘Awbz-tje’ blijven spelen, zijn de tariefverschillen voor bijvoorbeeld individuele begeleiding minder groot dan tussen gemeenten die al wel gesleuteld hebben aan de ‘Awbz-systematiek’. Bij deze gemeenten − die nieuwe producten hebben gedefinieerd − lopen de verschillen op tot meer dan 100 procent. 

Zo betalen Veenendaal en Renswoude met 24,50 euro per uur de laagste tarieven voor lichte individuele begeleiding. Zeewolde, Harderwijk en Elburg trekken daar − evenals vier andere gemeenten − met 50,65 euro per uur ruim twee keer zo veel voor uit. (zie tabel 1 en 2). Al deze gemeenten hebben flink gesaneerd in de enorme hoeveelheid producten die per januari van dit jaar van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) zijn overgegaan naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). 

Gemeenten die de voormalige Awbz-producten één-op-één in de Wmo hebben overgenomen, voeren over het algemeen een generieke korting door. Die kortingen verschillen ook, maar de verschillen tussen gemeenten in deze categorie zijn minder groot: maximaal 15 procent. Dat blijkt uit nader onderzoek naar de Wmo-tariefverschillen tussen 162 gemeenten dat op verzoek van Binnenlands Bestuur door de Universiteit Twente is uitgevoerd. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat gemeenten fiks bezuinigen op de tarieven voor individuele begeleiding, oplopend tot gemiddeld 22 procent.

Zuinig

Gemeenten die de voormalige Awbz-producten voor individuele begeleiding hebben samengevoegd tot individuele begeleiding ‘licht’, ‘midden’ en ‘zwaar’, knijpen niet op alle drie de categorieën even zwaar. Renswoude telt met Veenendaal het minste neer voor individuele begeleiding ‘licht’, maar beiden trekken met 67 euro per uur voor begeleiding ‘zwaar’ weer veel meer uit dan andere ‘zuinige’ gemeenten zoals bijvoorbeeld Barneveld – met een tarief van 50 euro per uur.

Niet evenredig

Ook andersom komt voor: gemeenten die de hoogste tarieven voor lichte individuele begeleiding neertellen, zijn dan weer minder ‘gul’ bij individuele begeleiding ‘zwaar’. Zo is Ermelo (met zes andere gemeenten, zie tabel 2) met 50,65 euro per uur de ‘gulste’ gemeenten wat betreft individuele begeleiding ‘licht’, maar het tarief voor begeleiding ‘zwaar’ is met 60,35 euro per uur zo’n 8 euro lager dan gemiddeld. Bij individuele begeleiding ‘zwaar’ is Almere met 82,14 euro per uur de ‘gulste’ van de onderzochte gemeenten. ‘Gemeenten blijken de korting niet evenredig over de verschillende tarieven te verdelen’, stelt onderzoeker Niels Uenk, die samen met hoogleraar inkoopmanagement Jan Telgen het onderzoek uitvoerde.

Groter effect

De individuele motieven daarvan zijn onbekend, maar kunnen samenhangen met de populatie aan cliënten, stellen Uenk en Telgen. ‘Het korten van een euro op een groot aantal cliënten levert meer op dan een korting van een euro op een kleine groep. En als het aantal uren zorg in de categorie ‘licht’ groter is dan het aantal uren zorg in de groep ‘zwaar’ heeft een korting op ‘lichte ondersteuning’ een veel groter effect dan het korten op zware ondersteuning’, licht Uenk toe. ‘Positief geformuleerd, is een bezuiniging in een groep waar veel volume zit wellicht ook beter te realiseren voor zorgaanbieders, dan in de gespecialiseerde begeleiding met kleine volumes.’

Kaasschaaf

De tariefverschillen tussen gemeenten die nog steeds de oude prestatiecodes vanuit de Awbz gebruiken, zijn veel kleiner, zo blijkt uit het onderzoek. ‘Deze gemeenten werken in veel gevallen met een standaard (minimum) kortingspercentage voor alle ingekochte producten ten opzichte van de tarieven in 2014’, aldus Uenk. Zo hebben Amersfoort (en vijf samenwerkende gemeenten) en de tien samenwerkende gemeenten in de regio Rivierenland zorgaanbieders gevraagd op de aanbesteding in te schrijven met tarieven voor individuele begeleiding die ten minste 10 procent lager zijn dan vorig jaar. De zes gemeenten in de Peelregio betalen 12,5 procent minder aan de gecontracteerde aanbieders ten opzichte van 2014. In Opsterland, Oost- en Weststellingwerf zijn de tarieven met 25 procent gekort. Dat geldt ook voor de samenwerkende gemeenten in Midden-Limburg.

Dagbesteding

Ook de tarieven voor dagbesteding lopen ver uit elkaar. De tarieven voor de lichtste vorm variëren van 26 euro per dagdeel (Heerenveen) tot 37,76 euro per dagdeel in de Regio Noord-Veluwe: bijna de helft meer dan Heerenveen. Bij de duurste vorm van begeleiding lopen de tarieven uiteen van 45 euro per dagdeel (BAR-gemeenten en Barneveld) tot 64,50 euro per dagdeel in Almere; een verschil van ruim 43 procent.