Lokale reflectie

Onlangs bezocht ik weer eens het Buurt Praktijk Team in de Mercatorbuurt. Een initiatief van stadsdeelvoorzitter Martien Kuitenbrouwer waarbij onder regie van het stadsdeel Bureau Jeugdzorg, Politie, leerplicht, veiligheidshuis, buurtcoördinatie, Spirit Jeugd- en Opvoedhulp en ABC buurtparticipatie samen met bewoners en andere in de wijk actieve instellingen zoals woningbouwcorporaties, basisscholen, streetcornerwork en Altra Jeugd- en Opvoedhulp daadwerkelijk invulling geven aan wijkgericht werken. Op tafel lag een door de Universiteit van Amsterdam verrichte tussenevaluatie met de titel “Doen wat nodig is”.

Conclusie van de tussenevaluatie is dat de wijkgerichte aanpak gebaseerd op werkprincipes als netwerkorganisatie, klein, wendbaar, flexibel, korte lijnen, snel schakelen, actieleren op basis van een gemeenschappelijke focus, realiseren van zichtbare kleine haalbare stappen nabij jongeren gezinnen en de buurt en (re)activeren van eigen kracht van gezinnen, bewoners en uitvoeringskracht van professionals met mandaat vanuit de eigen organisatie, succesvol is. Deze positieve conclusie is primair gebaseerd op interviews met betrokken professionals en bewoners. Cruciaal voor succes blijkt het regelmatig analyseren door alle betrokkenen (bewoners, gezinsleden en professionals) van vragen als: wat gaat er goed, wat kan er beter, wat kunnen jullie zelf en waar heb je hulp bij nodig?

De positieve conclusie wordt ondersteund door tal van kleine succesverhalen. Tijdens een speeltuindag worden 89 cappuccino’s en 95 ijsjes uitgedeeld en 12 ouders bereid gevonden om mee te helpen om mee toezicht op het plein te houden om een einde te maken aan de vele incidenten die plaatsvonden rondom de speeltuin. De wekelijkse koffiekar voor de basisschool vormt het kristallisatiepunt voor het programma “Fresh in de les”. Tijdens de koffie wordt in gesprek gegaan met ouders over op tijd naar bed gaan en gezonde voeding en worden ouders en kinderen gemotiveerd tot deelname aan allerlei buurtactiviteiten op het gebied van sport, muziek en koken.

Tijdens periodieke avondrondes worden inmiddels nauwelijks meer kinderen laat op straat aangetroffen. Een buurman met een Wajong uitkering brengt – op zoek naar echt werk – elke dag de Metro en de Spits rond in de buurt. Een buurtfeest fungeert als laagdrempelig contactmoment voor mijn gezinsmanager. Even kennismaken tijdens de barbecue en het is ineens een stuk makkelijker om een afspraak thuis te maken om over de zorgen over de kinderen in gesprek te komen. Tijdens die huisbezoeken worden ouders ook snel geholpen richting zorg of bij het doen van aangifte en dat leidt tot vertrouwen. Een buurman begint samen met jongeren een fietsenherstelplaats. Taakstraffen worden in de wijk uitgevoerd, zoals het schoonmaken van het Columbusplein voor de dodenherdenking. Tijdens de dodenherdenking zelf leggen de kinderen een krans bij het oorlogsmonument. En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met voorbeelden.

Het kernwoord is nabijheid. Het gaat om kennen en gekend worden. Zo beschikt de gezinsmanager van Bureau Jeugdzorg over veel meer en veel actuelere informatie dan voorheen en kan hij effectiever en sneller handelen. De samenwerking tussen de verschillende frontlijnprofessionals loopt veel soepeler, omdat ze elkaar goed kennen. Omdat ouders de gezinsmanager beter kennen jaagt de mededeling “ik ben van Bureau Jeugdzorg” veel minder schrik aan dan voorheen. Ouders zijn zelfs weer blij met betrokkenheid vanuit Bureau Jeugdzorg.

Wie deze kwalitatieve verhalen onvoldoende overtuigend vindt verwijs ik naar de meest recente cijfers van de veiligheidsindex. Zowel de subjectief beleefde als de objectieve onveiligheid zijn spectaculair gedaald van respectievelijk 102 naar 79 en van 94 naar 77. Daarmee is de Mercatorbuurt één van de veiligste wijken van Amsterdam geworden. Onderzoek naar de ontwikkeling van schoolverzuim en beroep op geïndiceerde jeugdzorg volgt nog, maar ik ben er van overtuigd dat ook daar sprake zal zijn van een substantiële daling. Wijkgericht samen doen op basis van voortdurende gezamenlijke lokale reflectie werkt en dat is goed nieuws voor de aanstaande transitie jeugdzorg.