Subsidieverslaving
Nederland heeft inmiddels zo’n 1,7 miljoen arbeidsgehandicapten. Dat is 15 procent van de beroepsbevolking.
Circa 200 duizend jongeren krijgen een Wajong-uitkering. De groei vlakt iets af, maar hun aantal groeit nog steeds. Circa één op de twintig jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot 23 jaar wordt in Nederland arbeidsongeschikt verklaard. Sinds een paar jaar is één op de tien kinderen in het primair onderwijs hulpbehoevend en heeft speciaal onderwijs nodig. In het voorgezet onderwijs heeft 20 procent van de leerlingen sinds de invoering van het rugzakje voor passend onderwijs een vorm van handicap aangemeten gekregen.
Ook de kosten van de Awbz dijen elk jaar verder uit. Zo lijkt elke subsidie of uitkeringsvorm binnen afzienbare tijd onbeheersbaar te worden. Elk financieel plafond is binnen de kortste keren een gapend gat in het dak waar the sky the limit is.
Tegelijkertijd worden te veel kinderen en jongeren met Wajong-uitkeringen en rugzakjes in het onderwijs gestigmatiseerd als zijnde ziek, zwak of misselijk. Als er een voorzichtige poging wordt gedaan om de exorbitant groeiende uitgaven enigszins te stuiten, komt de ronkende protestmachine op gang.
Zo ook deze week met het manifest Armoede werkt niet van linkse partijen, vakbonden, publiciteit zoekende BN’ers en instellingen gericht tegen de bezuinigingen. Volgens deze clubs worden saneringen afgewenteld op mensen met een arbeidsbeperking. Ach, het was fijne verkiezingsretoriek, maar nu zijn we weer bij de harde dagelijkse realiteit.
Subsidieregeling na subsidieregeling blijft niet binnen de afgesproken kaders. Zo kwam er in 2005 een nieuwe kinderopvangregeling; die moest meer vrouwen aan werk helpen. De kosten zijn 5 jaar later met vele honderden miljoenen euro’s gestegen, en er is vrijwel geen vrouw méér gaan werken. Een lichte bezuiniging op deze sterk gestegen kostenpost kon vorig jaar op een ferm protest rekenen.
Zo gaat het ook weer met de 300 miljoen bezuiniging op het rugzakje voor passend onderwijs, dat is circa 10 procent van het totale jaarbudget. Sinds de start in 2003 hebben 65 procent meer leerlingen een indicatiestelling gekregen. Veel leerlingen zijn onnodig gestigmatiseerd als kruk met een slechte kans op de arbeidsmarkt.
Hetzelfde gebeurt met de Wajong. Het is een handig afvalputje om werkloze jongeren in te dumpen. Ze zijn afgeschreven op hun 18e of 23ste levensjaar. En elk jaar groeit hun aantal.
Zo lijkt elke subsidie in Nederland haar eigen vraag en verslaving te creëren. Belangen- en uitvoerings-organisaties zijn er dol op, want het is hun omzet, maar het gaat vaak ten koste van jongeren en van de rijksbegroting. De handrem op de explosieve groei van uitgaven en uitkeringen zetten, is dus helemaal niet verkeerd.
UWV en gemeenten doen er alles aan doen om kwaad niet tot erger te maken. Puur omdat een probleem de gemeenschap steeds meer geld gaat kosten. Iedere mogelijkheid wordt aangegrepen, dus ook keuringen om mensen zonodig een extra potje te geven. Niet om er vakantie van te vieren maar om bijvoorbeeld de energierekening en huur te voldoen. Iets wat een gemeente niet mag, er is immers al bijstand en dat is allemaal 'netjes' geregeld. In het laboratorium werkte het immers. Mensen met bijstand zijn rijk.
Het is erg makkelijk om alles zwartwit te zien en te denken dat er eigenlijk geen armoede bestaat. Tot je er zelf mee te maken hebt, je regelmatig wekenlang letterlijk geen rooie cent hebt voor eten of OV, laat staan geld om basisrekeningen te betalen. Jarenlang goed verdienen, geen zorgen. En dan sta je op straat. Na WW en een jaar potverteren ben je aangewezen op een uitgehold sociaal stelsel. Reintegratie, cursussen? Onlangs afgeschaft. Regelingen met terugwerkende kracht? Alleen als je betalingsplichtig bent, niet om geld te ontvangen. Bijstand? Gaat u maar 'tijdelijk' werken in de fabriek met uw HBO. Lopende band, smerige dampen, handen kapot, herrie, geleefd worden door een zoemertje. Als u na twee maanden depressief en dolgedraaid thuis zit omdat het financieel helemaal niets oplost, deurwaarders dreigen je huis open te breken als je er op die en die datum niet bent, en je intussen nog liever van een brug springt klopt u maar weer aan.
Zorg voor een basisinkomen waar iedereen aanspraak op kan maken wanneer problemen echt te groot zijn. Wat handgeld om in ieder geval een afgeprijsd brood te betalen. Betaal vanuit de overheid direct de primaire levensbehoeften als huur, energie, water en ziektekosten. Let wel: wanneer dit nodig is, dus degene die aanspraak moet maken dient volledige inzage te geven in financieen en bezittingen. Geld storten in een bodemloze put zoals een negatieve bankrekening zodat de ontvanger zelf dingen kan betalen werkt hoe dan ook niet. Verder zouden huur- en zorgtoeslagen direct moeten worden overgaamkt aan instanties. Ben je ook van dat gedonder af. Tot slot zou er niets mis mee zijn als een deel van dit noodbasisinkomen wordt verstrekt als renteloze leningen waarbij je bij opnieuw eigen inkomen een deel maandelijks aflost. Hulpverlening kan efficienter, goedkoper en meer resultaatgericht. Wellicht scheelt dat ook in subsidies en oneigenlijk gebruik van potjes.