Klantprofiel verbetert schuldhulpverlening

Goedkoper

Door te werken met klantprofielen kunnen gemeenten ook een gerichter aanbod doen aan mensen met schulden. Dat zal er uiteindelijk toe leiden dat minder zwaren en goedkopere instrumenten ingezet kunnen worden. Ook zal het aantal succesvol afgesloten schuldregelingen toenemen en het aantal mensen dat terugvalt in schulden afnemen, aldus de onderzoekers in het rapport.

Gedrag

Het idee achter de aanpak met klantprofielen is dat het gedrag van schuldenaren bepalend is voor het al dan niet slagen van een schuldhulpverleningstraject. Gedrag is ook een oorzaak waarom mensen in schulden komen. Om het gedrag te veranderen, wordt gekeken naar motivatie van mensen en naar hun vaardigheden. 'Een ruime meerderheid van de mensen die in de problematiche schulden zitten, komt motivatie, wilskracht of vaardigheden te kort', aldus onderzoeker Nadja Jungmann, lector rechten, schulden en incasso en aan de Hogeschool Utrecht.

Weggegooid geld

Zonder motivatie en vaardigheden heeft een traject dus eigenlijk geen zin en is het weggegooid geld. 'Jarenlang hebben we mensen in een traject gestopt waarvan de hulpverleners al lang wisten dat het geen succes zou worden', vertelt Jungmann. 'Omdat hulpverleners al zagen dat mensen niet gemotiveerd waren.´ Werken met klantprofielen moet dit voorkomen. Het moet de mogelijkheid bieden bij de start te kijken of het zin heeft om een hulpverleningstraject te starten. Alleen hulp bieden als er een zekere 'garantie' is op succes dus.

Te hoog gegrepen

Als er geen kans is op succes, vallen mensen dus buiten de schuldhulpverlening. Moeten die mensen aan hun lot overgelaten worden? 'Het risico kan zijn dat we mensen afschrijven', aldus Jungmann. 'We moeten daar erg alert op zijn. We kunnen best zeggen dat een schuldtraject voor sommige mensen te hoog gegrepen is, maar dan moeten we wel wat anders bieden.' Zoals ervoor zorgen dat vaste lasten als huur, energie en zorgpremies betaald zijn. En het is nodig dat er goede samenwerking is met andere hulpverleners in de keten van hulpverlening als bijvoorbeeld verslavingszorg. 'En als na enige tijd de andere problemen die spelen opgelost zijn en het gedrag verandert, ontstaat een nieuwe situatie en kan er misschien wel een traject gestart worden.'

Screeningsinstrument

Na het onderzoek, gaat Jungmann zich nu bezighouden met het maken van een screeningsinstrument. Hulpverleners moeten aan de hand van een aantal vragen kunnen inschatten wie wel en wie niet gemotiveerd is (of kan worden) om een traject te doorlopen en wie over de juiste vaardigheden beschikt. 'Dat screeningsinstrument moet een voorspellende waarde hebben en hulpverleners helpen om in te schatten of hulpverlening een succes kan worden, hoe iemand gemotiveerd kan worden of dat het zin heeft iemand vaardigheden aan te leren', aldus Jungmann. 'Maar de uiteindeiljke beslissing ligt bij de hulpverlener. Het klantprofiel kan erbij helpen.'