Verbetering maar geen verandering daklozenopvang Rotterdam

De rekenkamer van Rotterdam constateert dat er vijf jaar na het adviesrapport ‘Niet thuis geven’, waarin zij aankaartte dat de hulpverlening aan dakloze mensen tekort schoot, nog onvoldoende structurele aanpassingen zijn doorgevoerd. Er zijn verbeteringen te zien, maar er is nog geen sprake van een andere aanpak of denkwijze.

Zeven aanbevelingen

In het opvolgingsonderzoek ‘doorwerken aan daklozenopvang’ heeft de rekenkamer geanalyseerd wat het gemeentebestuur heeft gedaan met hun zeven aanbevelingen die in 2018 allemaal door de gemeenteraad zijn overgenomen. Vier daarvan zijn door de gemeente geïmplementeerd in het beleid. Zo zijn de criteria voor toegang tot daklozenopvang verruimd, zijn er speciale regelingen voor jongeren en regelingen voor ‘bankslapers’, en is er ingezet op de ‘Housing First-methode’. Daarbij wordt zelfstandige huisvesting gecombineerd met intensieve begeleiding om het leven van de betrokkene zo snel mogelijk weer op de rails te krijgen.

Preventie

Ook is de rekenkamer positief over maatregelen die de gemeente heeft genomen om dakloosheid te voorkomen. Bijvoorbeeld in het geval van ex-gedetineerden. Ook zijn er betere afspraken gemaakt met woningcorporaties, particuliere verhuurders en schuldhulpverlening om huisuitzettingen zo veel mogelijk te voorkomen. Zo was er in 2016 nog sprake van 682 huisuitzettingen door corporaties, in 2022 waren dat er 53.

Alternatieve opvang

De rekenkamer merkt op dat vooral de aanbevelingen en moties zijn opgepakt die gericht waren op het aanscherpen van bestaande werkwijzen. De aanbevelingen en moties die vroegen om een andere aanpak of denkwijze, zijn minder goed opgevolgd. Zo heeft de rekenkamer in 2018 gepleit voor het opzetten van alternatieve vormen van opvang. Het gaat dan bijvoorbeeld om het stimuleren van alternatieven voor de klassieke nachtopvang met slaapzalen, omdat veel mensen die door psychische problemen dakloos zijn geworden, daar juist heel slecht tegen kunnen.

Monitoring

Daar blijkt nog maar weinig aandacht voor te zijn. Ook op het gebied van monitoring is nog een verbeterslag te maken, ondanks dat de rekenkamer hier in 2018 al over aan de bel trok. De gemeente is inmiddels gaan werken met een online registratiesysteem, maar dit beperkt zich enkel tot de mensen die zich in de nachtopvang begeven. Ook is niets ondernomen om de tevredenheid van dakloze mensen met de opvang systematisch in beeld te brengen. Hierdoor is het lastig te signaleren waar eventuele knelpunten zich bevinden.

Bestuurlijke reactie

In een reactie spreekt het Rotterdamse college haar waardering uit voor het onderzoek van de rekenkamer, en de aanbevelingen uit 2018. ‘We zijn consciëntieus aan de slag gegaan met alle aanbevelingen vanaf het verschijnen van het rapport tot op de dag van vandaag. Zowel in beleid als in de uitvoering ervan en in gezamenlijkheid met de zorgaanbieders en woningcorporaties.’ Over de alternatieve vormen van opvang zegt B&W dat er momenteel pilots lopen, waarvan de gemeente eerst zeker wil zijn dat ze werken voordat ze in beleid worden opgenomen. Wat betreft de monitoring erkent het college dat hier ruimte voor verbetering is.