Hoe dichten we de scholingskloof?

Elke twee jaar brengt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) de staat van de arbeidsmarkt in kaart. In dat kader verscheen onlangs het rapport Aanbod van Arbeid 2016, ongetwijfeld  een wake up call voor overheid en ondernemingen. We werken meer en zorgen meer, maar investeren onvoldoende in scholing. En een op de vijf werkenden met een zorgtaak blijkt combinatiedruk te ervaren.

Werken zorgen en leren

Het rapport laat zien dat de combinatie van werken, zorgen en leren niet voor iedereen even haalbaar is. De gedachte is, dat door middel van scholing en flexibele werkvormen de burger op alle terreinen zou moeten kunnen participeren. Maar in de praktijk blijken de kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, zoals ouderen, lageropgeleiden en flexwerkers, relatief weinig scholing te krijgen. Bovendien compenseren die kwetsbare groepen hun scholingsachterstand niet via informeel leren (learning on the job). Hierdoor blijft de scholingskloof groeien.

Intensievere regionale samenwerking 3 O’s

Juist in de mensen die het zo hard nodig hebben wordt minder geïnvesteerd. Dat is een onwenselijke ontwikkeling, ook met het oog op de vergrijzing en de daaraan gekoppelde vraag op de arbeidsmarkt in de toekomst. Het rapport Aanbod van Arbeid 2016 onderstreept het belang van een intensievere regionale samenwerking tussen de drie O’s (onderwijs, overheid en ondernemers). Zij moeten alles uit de kast halen om de groeiende scholingskloof te dichten.

Sterke regionale scholingsinfrastructuur

De aanbevolen samenwerking tussen de drie O’s moet leiden tot een sterke scholingsinfrastructuur. ROC’s en SW-bedrijven kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Maar een scholingsinfrastructuur alleen is onvoldoende. Deze moet ook vraaggericht werken en daadwerkelijk toegankelijk zijn voor mensen zonder werk of met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Daar zijn nieuwe sectorale en regionale afspraken voor nodig met gemeenten en het UWV.

Doorontwikkeling van Leren & Werken

Sinds 2009 bestaat het Programma Leren en Werken, dat als doel heeft de aansluiting tussen onderwijs, opleidingsmarkt, arbeidsmarkt en arbeidsmarktkansen te versterken. Het Programma Leren en Werken wordt gefinancierd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Na een positieve evaluatie heeft het kabinet onlangs besloten om het programma de komende jaren verder te financieren.

Helaas wordt nog niet in alle arbeidsmarktregio’s optimaal gebruik gemaakt van de mogelijkheden van dit programma. Zo blijven kansen voor juist kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt liggen en groeit de regionale scholingskloof.

Een vleugje retro-innnovatie

Wat betreft arbeidsmarkt en scholing kunnen we ons laten inspireren door het verleden. Niet door te kopiëren, maar door innovatief (her)gebruik. Vrijwel doorlopende instroommogelijkheden en een hoofdelijk versnelde scholing zorgden indertijd bijvoorbeeld voor een veel kortere opleidingsduur bij de Centra voor Vakopleiding voor Volwassenen en de regionale netwerken van bedrijfsscholen. Het moet mogelijk zijn om deze voorzieningen weer te ontwikkelen, in een eigentijds jasje. Denk mee over dit thema op onze Inspiratiebijeenkomst retro-innovatie op 13 oktober a.s.

Wake up call

Aanbod van Arbeid 2016 moet een wake up call zijn voor iedereen die zich bezighoudt met arbeidsmarktbeleid. De voorliggende uitdaging voor arbeidsmarktregio’s en regionale werkbedrijven is om de almaar groeiende scholingskloof tussen hoogopgeleiden enerzijds  en mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt anderzijds te dichten.

Bert Otten, senior adviseur bij Radar Advies