Het jongerenwerk is veel meer dan een middel tegen avondklokrellen

Jongerenwerk als kind van de rekening
Sinds de avondklokrellen begin dit jaar staat het jongerenwerk weer in de spotlights. In het nieuws verschenen gemeenten die rellen bespaard waren gebleven, met als belangrijke succesfactor de rol van het jongerenwerk. Jongerenwerk als anti-relschopper-tool. Dat is nog eens een duidelijk resultaat! Daar moet in geïnvesteerd worden! …… Het jongerenwerk is zoveel meer dan dat. Alleen zijn de resultaten van preventieve interventies vaak niet direct zichtbaar. En helaas zien wij in onze praktijken dat het jongerenwerk daardoor op de gemeentelijke begroting vaak het kind van de rekening is. Wij houden hier een pleidooi voor stevig en continue investeren in jongerenwerk, met de juiste motieven.

Het jongerenwerk als oplossing voor rellende jongeren

In diverse kranten en aan verschillende talkshowtafels raakt men niet uitgepraat over hoe belangrijk het jongerenwerk is in het voorkomen van rellen. Ook in de Rotterdamse gemeenteraad werd het jongerenwerk genoemd als dé oplossing voor het voorkomen van toekomstige rellen. Want het jongerenwerk legt verbindingen in de wijk en is een essentiële partner in de samenwerking met politie, buurtwerk, zorg en onderwijs. De jongerenwerker is dé professional die weet wat speelt, die jongeren laagdrempelig bereikt en kan aanspreken. En dat staat als een huis.

De doelgroep is veel breder: kansen zien, talentontwikkeling, een maatje

Jongerenwerk is veel breder en primair niet eens bedoeld voor het verbeteren van de veiligheid in buurten en wijken. Het groepje rellende jongeren is ook relatief klein in de hele doelgroep van het jongerenwerk. Dit zijn jongeren die zich met een luisterend oor, positieve coaching en deelname aan activiteiten gesteund voelen om mee te doen aan de samenleving. Het jongerenwerk bereikt juist ook jongeren die nog niet in beeld zijn en nog geen hulpvraag hebben. Het zet in op talentontwikkeling, het ziet kansen daar waar niemand die meer zag, het is een maatje en het stelt grenzen. Het is pijnlijk te zien hoe weinig aandacht gaat naar de groeiende groep (stille) jongeren met psychische problemen. Het jongerenwerk kan in een eerder stadium en voor een grotere groep zo belangrijk zijn.

Preventief werkt, ook als het niet zichtbaar is

Het resultaat van deze inspanningen is vaak niet zo direct zichtbaar als minder rellen. Maar het werkt! Verschillende onderzoeken in opdracht van instituten als ActiZ/GGD Nederland, Movisie en het NJI (Lees meer) tonen aan dat preventieve aanpakken op termijn leiden tot minder uitstroom naar de (gespecialiseerde) zorg voor jeugd en dus een rendabeler zorgsysteem. Des te schrijnender om te zien dat uit onderzoek van de besteding van jeugdzorggelden in 2020 blijkt dat gemeenten slechts één procent van het jeugdzorgbudget aan preventie besteden.

Gemeente en jongerenwerk: strategisch partnerschap

Ja, het jongerenwerk werkt. Ook als er sprake is van veiligheidsproblemen. En ja, het resultaat van het jongerenwerk is vaak moeilijk te meten. En preventieve inzet van het jongerenwerk is een belangrijke, essentiële en effectieve schakel in het basisaanbod waarin dus structureel geïnvesteerd moet worden. Zo werken we in de gemeente Alkmaar bijvoorbeeld aan de doorontwikkeling van het jongerenwerk aan de hand van een gedegen plan van aanpak. Opgesteld samen met alle jongerenwerkpartijen aan de hand van concrete beleidsdoelstellingen. Zodat alle jongeren, waar ze ook opgroeien, dezelfde kansen krijgen.

Gemeenten zouden samen met aanbieders en jongeren zelf goed moeten bekijken waar de behoefte of maatschappelijke opgave ligt en wat nodig is in dorpen en wijken. Om vervolgens in strategisch partnerschap met elkaar op te trekken om jongerenwerk te realiseren dat ertoe doet. En om kwantitatieve en kwalitatieve resultaten te monitoren in regelmatige evaluatiemomenten. Niet met als doelstelling om af te rekenen, maar met als doelstelling om te finetunen. Jaar na jaar. En ook met een nieuw college.

Kevin Korthagen is mede-oprichter van LINK en geeft aan: “We merken voornamelijk afgelopen 2 jaar dat er vanuit de Openbare orde en veiligheid partners een stijgende vraag is naar de inzet van jongerenwerk. Echter signaleren we gelijktijdig, vanuit onze doelgroep, meer zorg en welzijn gerelateerde behoeften. Daarbij is de relatieopbouw met jongeren heel belangrijk. We moeten daarom scherp blijven op onze rol en het doel daarvan. Hoewel we een belangrijke signaleringspartner zijn, moeten we er voor waken dat we in handhavende of controlerende taken belanden. Want dat zou de relatie met en de vroeg signalering vanuit onze doelgroep niet ten goede komen, en daarmee het duurzame karakter van ons werk.”

Merel van Kessel, Marjon Breed en Kevin Korthagen
Merel en Marjon adviseren gemeenten op het gebied van Jeugd namens RadarAdvies
Kevin Korthagen is mede-oprichter van LINK jongerenwerk en actief in de gemeente Alkmaar, Edam-Volendam, Hollands Kroon, Schagen en Landsmeer.