Banenafspraak: Commitment en creativiteit uit de praktijk

Bedrijfsleven, overheid en onderwijs werken hard aan het realiseren van 125.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Daarnaast komen er 30.000 beschutte plekken. Dat gaat niet vanzelf. Op maandag 6 maart kwamen ruim 60 professionals bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en te kijken wat er nog nodig is om echt tot een duurzame inclusieve organisatie te komen. Deze praktijkontmoeting was een gezamenlijk initiatief van RadarAdvies, Vijverberg Juristen en VSO Werkgevers.

Stand van zaken bij de overheid

Voor Hans Spigt, de afgelopen twee jaar aanjager van de banenafspraak overheidssector, was de praktijkontmoeting ook een moment voor om terug te kijken en aanbevelingen te doen. “De overheidssector weet nu dat er een Wet banenafspraak is en dat er beschutte werkplekken gerealiseerd moeten worden. Ik denk dat ik er in geslaagd ben deze informatie breed te delen. Tegelijkertijd is de druk van het quotum nog steeds nodig: het zorgt voor beweging in de uitvoering. We zijn er namelijk nog niet. Binnen de overheid lopen we wat achter op de planning.” Peter Wiechmann (FNV) is het ermee eens: “Werkgevers willen er serieus mee aan de slag, maar enige druk blijft noodzakelijk.”

Zorgen over de uitvoering

Tegelijkertijd zijn er ook zorgen. “We zien een variëteit van constructies en contracten waaronder mensen met een arbeidsbeperking aan het werk zijn,” aldus Wiechmann. “Dat geldt voor de Banenafspraak en voor mensen die werkzaam zijn vanuit de Participatiewet. Twee jaar na invoering van deze wet is er nog steeds geen cao voor mensen die vanuit de Participatiewet via een detacheringsconstructie of een sw-contract werken of werkzaam zijn in de voorziening beschut werk.” Het aantal arbeidscontracten bij de overheid neemt af, net als het aantal detacheringen en flexconstructies. Ook Hans Spigt ziet nog belemmeringen in de praktijk: “Het blijkt voor een werkgever soms lastig om een plek te creëren. En als die plek er dan is, kan het contact met een werkgeversservicepunt weer moeizaam verlopen en komen er geen kandidaten.”

Ambitie bij organisaties

Op 6 maart was er tijdens de verschillende workshops ruimte om ervaringen uit te wisselen. Deelnemers kwamen onder meer van gemeenten, sw-organisaties en diverse overheidsorganisaties. Monique Veldhoven (VNG) nam de deelnemers mee hoe je als organisatie van willen naar doen kunt komen. Het begint bij de ambitie en het eigenaarschap op het hoogste niveau van de organisatie, maar de workshopleider liet ook concrete toepasbare tools zien die kunnen helpen bij het realiseren van de banenafspraak.

De rol van de OR

De OR beweegt naar een meer actieve rolneming in de realisatie van de banenafspraak. Bert Otten (RadarAdvies) inventariseerde enkele vragen die leven bij deelnemers:

• Hoe creëer je draagvlak voor het creëren van functies?
• Hoe pak je de onderhandeling over de arbeidsvoorwaarden aan?
• Hoe zet je de OR goed in positie?

Op grond van de Wet op de ondernemingsraden heeft de OR bevoegdheden om invloed uit te oefenen op de invulling van de banenafspraak. Belangrijk bij de realisatie van de banenafspraak is dat de OR al vroeg wordt betrokken bij de te maken keuzes en dat ook het midden management en de toekomstige collega’s betrokken worden. De OR kan op die manier een belangrijke rol spelen om de organisatie mee te nemen in de beweging naar een inclusieve organisatie.

Arbeidsrechtelijke aspecten

Werkgevers maken zich zorgen over de arbeidsrechtelijke aspecten van een dienstverband. Veel aarzeling is er rondom het geven van een arbeidscontract. Heleen van Soest (voor Vijverberg Juristen) stelde haar workshopdeelnemers in zekere zin gerust: een dienstverband voor iemand met een arbeidsbeperking is niet anders dan in een normale situatie. Het is zaak om de werkzaamheden precies vast te leggen in een arbeidsovereenkomst en een dossier op te bouwen om een eventuele ontslaggrond te hebben. Lees hierover ook een eerder artikel over de Wet Banenafspraak op Binnenlands Bestuur.

Aanbevelingen voor de toekomst

Om van de banenafspraak een succes te maken, moeten we ook kijken naar nieuwe manieren om inclusief werkgeverschap vorm te geven. Zo kunnen werkgevers bijvoorbeeld in een winkelgebied of op een bedrijventerrein gezamenlijk ondernemerschap organiseren. Ook sectoraal kan bijvoorbeeld in arbeidspools samengewerkt worden om arbeidsplaatsen te creëren. Nu het aanjagerschap van Hans Spigt erop zit, nam hij ook de tijd om ideeën en aanbevelingen voor de komende tijd te formuleren. In een afsluitende brief aan de betrokken ministers pleit hij onder meer voor inzet op duurzame werkplekken, aanname op basis van een reguliere arbeidsovereenkomst en het mogelijk maken van werkgeversexperimenten.

Neem voor meer informatie contact op met Bert Otten – b.otten@radaradvies.nl.