Meer maatschappelijke betekenis door verbinding

De samenleving is aan het veranderen. De overheid bezint zich op haar positie, burgers zijn mondiger dan ooit en ook in het bedrijfsleven groeit de maatschappelijke betrokkenheid. Die mix biedt nieuwe perspectieven om oplossingen te vinden voor hardnekkige sociale problemen zoals armoede, werkloosheid, isolement en achterstandswijken. In dat landschap dient zich een interessante speler aan: de sociaal ondernemer.

Meer impact door onderlinge verbinding

De sociaal ondernemer is burger, ondernemer en dienaar van de publieke zaak in één, en sluit aan bij de creatieve ontdekkingstocht naar nieuwe samenwerkingsvormen tussen uiteenlopende initiatieven van burgers, lokale overheden, buurtorganisaties en kleine sociale en grote commerciële bedrijven. Het is een gezamenlijke zoektocht naar duurzame oplossingen en juist die onderlinge verbinding maakt de maatschappelijke impact groter.

Meer dan alleen geld verdienen

Sociaal ondernemen is meer dan geld verdienen alleen. Natuurlijk, ook een sociale onderneming moet financieel gezond zijn, maar het gaat vooral om de inzet van alternatieve bronnen van kapitaal. In de oude economie is geld het standaard ruilmiddel. In de nieuwe economie tellen ook de onzichtbare kosten, zoals tijd, kennis, netwerk en aandacht. Zo kunnen mensen voor zichzelf en hun omgeving naast winst ook andere waarden genereren. Het gaat dan niet alleen om economische, maar ook om sociale en ecologische waarde. Die uitwisseling van waarden moeten we goed in kaart brengen, zodat een ander perspectief en nieuwe modellen ontstaan.

Maatschappelijke beweging

Sociale ondernemingen gaan de komende jaren absoluut een belangrijke rol spelen in het Nederlandse landschap van het sociaal domein. Arbeidsparticipatie is van een overheidsvraagstuk inmiddels al veel meer een joint effort geworden. De overheid vormt samen met bedrijven, bewoners, financiers én sociaal ondernemers de maatschappelijke beweging. In die context moet je risico’s durven nemen, out of the box denken en goed luisteren naar de praktijk. Mede daarom vormen sociaal ondernemers zulke interessante partners voor gemeenten.

Gunstiger klimaat scheppen

Helaas is er in Nederland nog niet echt sprake van een coördinerend rijksbeleid voor sociale ondernemingen. Wat dat betreft mogen we een voorbeeld nemen aan ons omringende landen. Terwijl gemeenten de stuwende krachten van sociaal ondernemers zo goed kunnen gebruiken om hun ambities te realiseren. Een zorgvuldige inrichting van de interne organisatie schept natuurlijk wel een gunstiger klimaat:

• Zorg voor een aanspreekpunt voor (startende) sociaal ondernemers.
• Beschouw sociaal ondernemen als onderdeel van de transformatie van de SW-bedrijven.
• Vergroot binnen de organisatie de kennis en stimuleer samenwerking met sociaal ondernemers.
• Zet de beschikbare ondernemerskracht in op de sociale agenda.
• Bied kansen bij aanbestedingsprocedures via social return.

Reisgids voor de overheid

Radar is door het hele land betrokken bij uiteenlopende vormen van sociaal ondernemen. Ook wij zijn steeds weer op zoek naar veelbelovende en krachtige verbindingen tussen alle partijen die een steentje willen bijdragen. Om een goed beeld te schetsen van de huidige praktijk en de toekomstige mogelijkheden in de wereld van sociaal ondernemen heeft Radar een digitale reisgids ontwikkeld: De wereld van het sociaal ondernemen – Reisgids voor de overheid. Daarin staan inspirerende voorbeelden en verhelderende bespiegelingen van kleine en grote sociale ondernemers, politici en hoogleraren en directeuren publieke domein.

Erik Oeloff is directeur van de RadarGroep