Gemeenten: neem zorgen over asielwetten serieus

Asielminister Marjolein Faber is ‘onzorgvuldig’ geweest bij de voorbereiding van haar wetsvoorstellen die moeten helpen de asielinstroom te verlagen. Dat schrijft de Raad van State (RvS) in een advies. Organisaties als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechtspraak hebben bijvoorbeeld veel te kort de tijd gehad om hun zienswijze te geven. De VNG hoopt dat het kabinet de zorgen van de RvS serieus neemt.

VNG niet geconsulteerd

Het oordeel van de RvS dat de voorstellen onzorgvuldig zijn voorbereid, onderschrijft de VNG 'ten volle', laat een woordvoerster weten. 'De VNG is, in tegenstelling tot wat gebruikelijk is, in zijn geheel niet geconsulteerd over deze wetsvoorstellen.' De RvS kwam maandag met een kritisch advies, waarin Faber wordt gevraagd de wetten eerst aan te passen voordat zij ze naar de Tweede Kamer stuurt. Volgens de raad leiden haar voorstellen mogelijk juist tot een zwaardere belasting bij onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechtspraak.

Zwaardere belasting

De voorstellen zijn bedoeld om de druk op de asielketen te verlichten, maar kunnen volgens de raad dus juist tot een zwaardere belasting leiden. De IND zal ‘bewerkelijkere beslissingen’ moeten nemen. Bovendien wordt volgens de RvS ‘niet aannemelijk gemaakt’ dat de voorgestelde maatregelen leiden tot een daling van de asielinstroom, terwijl dat een van de hoofddoelen is. 'Ook wij maken ons hier zorgen over', zegt de VNG. 'We hopen dat het kabinet deze zorgen serieus neemt.'

Langere procedures

Het valt volgens de raad te verwachten dat asielzoekers vaker naar de rechter stappen. De afdeling advisering van de raad verwacht bovendien dat procedures langer zullen duren, met als gevolg dat mensen langer in de asielopvang blijven. Dat kan ook ten koste gaan van het recht op een eerlijk proces.

Aanpassingen

Zoals eerder al in de media is uitgelekt, adviseert de raad om de wetten eerst aan te passen voordat deze naar de Tweede Kamer worden gestuurd. De adviseurs manen Faber om ‘voor iedere maatregel dragend te motiveren waarom deze effectief en uitvoerbaar is, en anders van de maatregel af te zien’. Dat ligt vooral gevoelig bij coalitiepartner PVV, die elke aanpassing er één te veel vindt.

Noodwetgeving

In het coalitieakkoord was aanvankelijk afgesproken dat het staatsnoodrecht zou worden toegepast om het asielbeleid fors aan te scherpen. Op aandringen van NSC werd daaraan de voorwaarde gesteld dat Faber die omstreden stap van een ‘dragende motivering’ zou voorzien. Dat lukte haar niet, waarna besloten werd alsnog snel met reguliere wetgeving te komen.

Grondrechten

De raad maant het kabinet om de grondrechten van asielzoekers niet uit het oog te verliezen. ‘In het bijzonder relevant zijn hierbij het verbod op discriminatie, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het recht op familie- en gezinsleven.’ De adviseurs voorzien verder praktische problemen omdat uitvoerders in dezelfde periode ook te maken krijgen met nieuwe regels van het Europese Asiel- en Migratiepact. Ook dat leidt tot extra werklast in de migratieketen. Zulke zorgen hebben de Raad voor de rechtspraak en het IND eerder ook al uitgesproken. De Raad van State adviseert Faber om haar wetsvoorstellen beter af te stemmen op de nieuwe Europese regels.