Werkveld mist handvatten voor minnelijke schuldhulp

Hoewel er onder professionals draagvlak is voor schuldregelingen met een looptijd van maximaal achttien maanden, vinden zij het veel belangrijker dat er voor de minnelijke schuldhulpverlening een nieuwe werkbare definitie of werkwijze wordt ontwikkeld. Daarnaast wordt vanuit gemeenten nog onvoldoende ingezet op adequate begeleiding en nazorg aan hulpvragers van schuldhulpverlening.

Per 1 juli is de looptijd voor een aflosperiode van een minnelijke schuldregeling gehalveerd van 36 naar achttien maanden. Op verzoek van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) deed Berenschot onderzoek naar de gevolgen van deze halvering. 

Problematische schuldsituatie

Hieruit blijkt dat schuldregelingen (saneringskrediet of schuldbemiddeling) met een looptijd van maximaal achttien maanden door professionals breed gedragen worden. Om te bepalen of er sprake is van een problematische schuldsituatie – en voor welke groep dus met schuldregelen kan worden gestart – vindt het werkveld het echter veel belangrijker dat er voor de minnelijke schuldhulpverlening een nieuwe werkbare definitie of werkwijze wordt ontwikkeld. De NVVK zou hierop snel een vervolgactie moeten inzetten. Bijvoorbeeld door het instellen van een werkgroep die nagaat welke andere definitie mogelijk is.

Kwaliteit en uniformiteit

Daarnaast wordt vanuit gemeenten nog onvoldoende ingezet op adequate begeleiding en nazorg aan hulpvragers van schuldhulpverlening. Dat terwijl hiermee terugval in schuldenproblematiek kan worden voorkomen. Ook worden de bestaande verschillen op dit punt tussen gemeenten als te groot ervaren. ‘Het is positief dat dit besef het werkveld ook echt in de actiestand heeft gezet’, schrijft het organisatieadviesbureau. ‘We vinden het een belangrijke stap dat, binnen de context van de Wgs [Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, red.] als kaderwet, er nu toch bestuurlijke afspraken gemaakt gaan worden voor basisdienstverlening schuldhulpverlening.’ Dit zou op het gebied van begeleiding en nazorg kunnen leiden tot betere kwaliteit in en meer uniformiteit tussen gemeenten.

Nieuwe schulden

De onderzoekers willen echter wel benadrukken dat het nooit ‘voor honderd procent mogelijk zal zijn’ om na succesvol afgeronde schuldregelingen terugval in de schulden te voorkomen. ‘Het vóórkomen van life-events valt bijvoorbeeld nooit te plannen, maar die kunnen er wel voor zorgen dat nieuwe schulden ontstaan. Kwalitatief betere begeleiding en nazorg zal er dus vooral voor zorgen dat het risico op terugval zo klein mogelijk wordt’, is te lezen in het rapport.

Voldoende draagvlak

De NVVK laat weten de conclusies van de rapporteurs te delen. ‘Er is in onze branche voldoende draagvlak voor de 18 maanden-sanering, mits duidelijk is dat de periode van sanering (anders dan tot nu toe) echt los gezien wordt van de benodigde periode van begeleiding’, zegt NVVK-woordvoerder Auke Schouwstra. ‘Voor effectieve begeleiding moet de kwaliteit van de financiële hulpverlening omhoog. De rapporteurs leggen er de vinger bij dat die kwaliteit te veel verschilt per gemeente.’

Verbeterplan

De koepelorganisatie voor schuldhulpverlening komt samen met het ministerie van Sociale Zaken, Divosa en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) met een verbeterplan in de vorm van ‘Basisdienstverlening voor financiële hulpverlening.’ ‘Dat plan beschrijft het minimale aanbod aan financiële hulpverlening dat elke gemeente moet bieden’, aldus Schouwstra. Volgens de woordvoerder is daarmee meer landelijke eenheid in zicht.