Lokale munt stuwt participatiesamenleving
Sinds twee jaar beschikt Rotterdam-Zuid over een eigen munt: de zuiderling. Het doel komt overeen met wat burgemeester Ahmed Aboutaleb wil: de gemeenschapszin versterken. In meerdere gemeenten is zo'n munt ontstaan.
In de meeste kinderschoenen vallen dezer dagen vermoedelijk nog chocolademunten, maar het aantal alternatieven neemt snel toe. Lokale munten zorgen ervoor dat geld langer in de eigen wijk of gemeente circuleert.
Versterken gemeenschapszin
Sinds twee jaar beschikt Rotterdam-Zuid over een eigen munt: de zuiderling. Het doel komt overeen met wat burgemeester Ahmed Aboutaleb wil: de gemeenschapszin versterken. Aboutaleb tekende daartoe vorige week zelfs een convenant met zestien maatschappelijke organisaties op Zuid. Het idee van de zuiderling vloeit voort uit talloze gesprekken die initiatiefnemer Luc Manders en zijn kompaan Martien Kromwijk voerden met bewoners. ‘Natuurlijk waren er evenzoveel wensen’, zegt Manders. ‘Bijles voor een kind, hulp om de rommel op straat op te ruimen, een gespreksleider voor een ordentelijke ledenvergadering. Al die kwaliteiten zijn op Zuid aanwezig, maar mensen vinden elkaar niet.’ Ze verzonnen iets om de toegang tot wederzijdse talenten van buurtgenoten te vergroten: de zuiderling.
Tholense positoo
De zuiderling staat gelijk aan een half uur tijd. ‘Je krijgt van iemand een uur Engelse les en betaalt daarvoor 2 zuiderlingen’, legt Manders uit. Een Engelse leraar wil misschien hulp bij het invullen van zijn belastingformulier en betaalt daarvoor in zuiderlingen aan een financieel specialist uit de buurt. En die financieel specialist wil bijvoorbeeld zijn tuintje opgeknapt hebben. Zo gaan die twee zuiderlingen meerdere keren rond in de eigen omgeving en verbinden ze totaal verschillende kwaliteiten met elkaar. Dat is precies wat de lokale samenleving nodig heeft.’ De zuiderling is lang niet de enige lokale munt in Nederland. Amsterdam kent al decennialang de noppes. De Indische Buurt de makkie. Rotterdam-Noord heeft de DAM, Den Haag de crownie, Nijmegen de bataaf, Heiloo de tip, Alphen aan den Rijn de alpha, Hilversum en Bussum de Gooise gulden, de de positoo in Tholen.
Buurtdiensten
De gemeenschapsmunten hebben de wind in de zeilen. Dat heeft alles te maken met de opkomende participatiesamenleving. ‘Gemeenten kunnen gemeenschapsmunten inzetten om mensen te mobiliseren voor coproductie, zoals onderhoud van het openbaar groen. Ze kunnen langdurig werklozen die buurtdiensten verlenen ermee waarderen. Ze kunnen het aantal mantelzorgers en vrijwilligers ermee vergroten’, zegt Edgar Kampers, directeur en oprichter van Qoin, een organisatie die lokale geldsystemen ontwerpt en ontwikkelt. ‘De kunst is om mensen te laten begrijpen dat geld niet meer is dan een afspraak om waarde van A naar B te krijgen. Wil je dat de afstand tussen A en B niet groter is dan een buurt, een stad of een regio, dan is een gemeenschapsmunt goed denkbaar naast de euro. De waarde van die lokale munt zit dan in de uitruil van talenten, producten en diensten.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 24 van deze week. (inlog)
Reacties: 13
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik ben benieuwd wat de gemiddelde wisselkoers is van de lokale munt. Opzich wel leuk dat "tijd" wordt bekostigd. De een heeft meer denkkracht en de ander wat meer spierkracht. Maar "tijd" is iets waar we allemaal maar 24 uur van in een dag hebben.
Ook wel belangrijk is hoe wordt voorkomen dat enkele (actieve) bewoners alles oppotten waardoor er een tekort aan lokale munten bestaat. Tegelijkertijd moet de centrale bank (de gemeente?) ook niet te scheutig zijn met het uitdelen van halve uren tegoed.
De crisis, nieuwe technologieën en de veranderende rollen geven een hernieuwde aandacht voor geld, financiering, waardecreatie en waarde-uitruil. Wij definiëren geld als een overeenkomst binnen een bepaalde gemeenschap om iets gestandaardiseerd als betaalmiddel te gebruiken. Voor veel zaken is de euro handig. Voor veel andere zaken zijn andere vormen van maatschappelijke uitruil effectiever.
Gemeenschapsmunten hebben een grote potentie om maatschappelijke vragen op te lossen en een nieuwe samenwerking mogelijk te maken tussen burger, bedrijven, overheden en maatschappelijke instellingen. Gemeenschapsmunten zijn nooit doel in zichzelf, maar instrumenten om bepaalde effecten teweeg te brengen. Voor gemeentes kunnen gemeenschapsmunten een middel zijn in samenwerking met lokale belanghebbenden, zoals lokale middenstand, bewonersgroepen en verenigingen, maatschappelijke vraagstukken op te lossen.
Lokale munt oke. maar hou verhoudt zich dit dan tot het begrip "op geld waardeerbare arbeid". Bijstandsgerechtigden mogen in principe geen op geld waardeerbare aktiviteiten doen, dan vindt er een korting op de uitkering plaats. en dit mag wel ? Dus alleen een participatiesamenleving wanneer het de overheid beter uitkomt en geld oplevert??
En hou verhoudt zich dit tot "op geld waardeerbare arbeid" ? Een bijstandsgerechtigde wordt op zijn uitkering gekort wanneer hij op geld waardeerbare arbeid verricht. Een participatieleving kan dus alleen wanneer het de overheid beter uitkomt of geld oplevert.
Een deel van de gemeenschapsmunten zijn gedekt door euro (of ponden). Bijvoorbeeld Samen Doen Positoos op Tholen (www.samen-doen.nl/) of de Brixton Pound (www.brixtonpound.org/).
Andere gemeenschapsmunten zijn ‘genomineerd’ in euro, maar kunnen of mogen niet worden gekocht of verkocht voor Euro (of Franken). Bijvoorbeeld de Dam (www.rotter-dam.nl/) of de WIR (http://community-currency.info/nl/muntsoorten/wi …
Een derde groep leent zich niet voor een wisselkoers omdat de waarde-nominatie tijd is, bijvoorbeeld de Zuiderling (www.dezuiderling.nl/) of Troeven (www.troeven.be).
En dan is er een kleine groep met een wisselkoers zoals Ven (www.ven.vc) en veel cryptocurrencies (http://community-currency.info/nl/terminologie/c …
Het is van groot belang dat overheden (en anderen) ook buiten de grenzen van de euro-economie gaan kijken naar goede manieren om wederkerigheid vorm te geven. Steeds duidelijker wordt immers dat de euro zijn rol als 'smeermiddel' van de samenleving verre van optimaal vervult. Uiteenlopende doelen en uitdagingen waar overheden mee te maken hebben (duurzaamheid, werkloosheid, sociale cohesie, anders omgaan met bezuinigingen etc.) zijn met onderlinge betaalmiddelen heel goed aan te pakken.
Is dat wat wij willen?
Fiscaal wordt nog veel leuker, wij krijgen nu al niet eens geregeld of een tablet een computer of een telefoon is. Hoe lang zal er gesoebat worden of een lokale munt waarde heeft of niet?
Dit initiatief toont het onbehagen van gemeenten om echt geld uit te geven, terwijl ze met de lokale munt niets anders doen. Het zijn gewoon tegoedbonnen die zolang werken tot dat er iemand is die ze niet kan verzilveren. Zijn klus blijft dan onbetaald.