‘Participatie Wmo lukt nog niet erg’

De Wmo leeft nog niet erg bij organisaties van burgers. Vrijwilligersorganisaties en verenigingen hebben weinig verwachtingen van de wet en er is niet veel toenadering tussen deze organisaties en gemeenten. Movisie onderzocht het effect van de wet, die vorig jaar van kracht werd, op organisaties die met de Wmo te maken hebben en presenteerde daarover deze week het rapport De uitvoering van de Wmo in beeld. Ondervraagd zijn zorg- en welzijnsorganisaties en organisaties uit de civil society, zoals vrijwilligersorganisaties en religieuze instellingen.

‘De Wmo heeft tot veel professionele beleidshectiek geleid: er wordt vooral heel erg veel overlegd met gevestigde organisaties’, vertelt onderzoeker Vasco Lub. ‘Gemeenten weten de professionale instellingen wel te vinden, zoals de thuiszorg en welzijnsorganisaties. Samen worden de flapovers volgekladderd en wordt er veel overlegd. Dat is logisch omdat dat soort organisaties al bekend zijn met gemeenten en hun manier van werken sluit ook aan bij hoe gemeenten het graag zien. Maar het is niet vernieuwend en niet zoals de Wmo is bedoeld.’

De civil society staat nog grotendeels aan de kant, blijkt uit het onderzoek. Ongeveer de helft van deze organisaties in het onderzoek gaf aan geen toenadering te hebben gezocht tot de gemeente en ook had de gemeenten geen contact gezocht met hen. Maar een kwart van de ondervraagden denkt dat de Wmo invloed zal hebben op de samenwerking met de gemeente. Lub: ‘De Wmo gaat er juist om dat de overheid sociale verbanden tussen burgers versterkt en beter benut. Dus niet alleen samenwerken met de woningbouwcorporatie, maar ook met de voetbalvereniging.

Maar dat lijkt nog niet erg te lukken. Gemeenten schieten toch weer in een ouderwetse beleidsreflex, en zoeken aansluiting bij wat ze al kennen. De burgerorganisaties wachten af.’ Het is volgens Lub te vroeg om te concluderen dat de Wmo als participatiewet is mislukt. Maar het excuus dat gemeenten vooral bezig zijn geweest met de thuiszorg en er simpelweg nog niet toe zijn gekomen om met de rest van de wet aan de slag te gaan, gaat volgens hem niet op: ‘De Wmo is een enorme wet, met veel implicaties, die er ook al lang aan zat te komen. Er is voldoende voorbereidingstijd geweest.’ Bovendien is het niet zo dat het helemaal niet lukt om iets in beweging te zetten.

Lub: ‘Met professionale organisaties lukt het wel. Ze hadden in diezelfde tijd ook de burgerorganisaties kunnen betrekken.’ Om andere organisaties meer bij de Wmo te betrekken zouden de overheid en maatschappelijke instellingen zelf meer naar de burgerorganisaties toe moeten stappen, betogen de onderzoekers.