Overheden ‘staan nog altijd voor banenafspraak’

Ministeries, decentrale overheden en de onderwijssector hebben een bestuurlijk akkoord gesloten om alsnog navolging te geven aan het overheidsdeel van de banenafspraak. In 2013 werd bij het sluiten van het sociaal akkoord afgesproken dat de overheid tot en met 2024 25.000 van de 125.000 banen voor arbeidsbeperkten zou opleveren.

Alles op alles

Het bestuurlijk akkoord is namens de decentrale overheden ondertekend door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO), en de Vereniging werken voor waterschappen (Vwvw). De rijksoverheid meldt dat de overheden met het akkoord laten zien ‘dat zij nog altijd voor de afspraak staan en dat zij alles op alles gaan zetten om hun aandeel te realiseren.’ Terwijl de marktsector al jaren haar doelstellingen voor de banenafspraak haalt, is dat de overheid nog niet gelukt.

Werkagenda

In juni moet er een werkagenda liggen met daarin alle acties die de overheden en onderwijssector zelfstandig of samen ondernemen. Ook moet daarin een tijdspad zijn opgenomen met een prognose van het aantal arbeidsbeperkten dat in dienst zal zijn. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zegt in juli te kunnen aangeven of de doelstelling van 12.500 afgelopen jaar is gehaald. Het ministerie geeft aan de overheidssector eind 2017 20.294 banen aan de doelgroep bood. Onder dat cijfer vallen ook 14.665 banen voor arbeidsgehandicapten die via inleenverbanden mogelijk zijn gemaakt. Er waren eind 2017 6.471 extra reguliere overheidsbanen voor de doelgroep bijgekomen ten opzichte van de nulmeting in 2013. Dat hadden er volgens de planning 10.000 moeten zijn.

Quotumregeling

Hoeveel extra banen de overheid heeft geschapen via inkoop is volgens een woordvoerder van staatssecretaris Tamara van Ark (SZW, VVD) nog niet duidelijk. ‘Wij hebben geen zicht op het aantal banen dat overheidswerkgevers realiseren via inkoop’, laat zij weten.’ Die cijfers zijn relevant doordat de Tweede Kamer in oktober met steun van staatssecretaris Van Ark een door de coalitiepartijen ingebrachte motie aannam, die een eind maakt aan het onderscheid tussen markt en overheid bij de telling van de voortgang van de banenafspraak. De inkoop van diensten telt daardoor ook mee voor het quotum arbeidsbeperkten, dat in 2017 door toenmalig staatssecretaris Klijnsma per 2018 werd geactiveerd omdat de overheid haar doelstelling va 6.500 banen eind 2016 niet haalde (slechts 3.596 banen werden gerealiseerd). Tenminste 2,14 procent van de verloonde uren bij overheden moeten voor de rekening van de doelgroep van de banenafspraak zijn. Mochten overheden hier niet aan voldoen, worden zij hier echter niet op afgerekend. De boetes van 5000 euro per niet gerealiseerde baan worden pas opgelegd in 2022.

Provincies op schema

Desgevraagd laat het IPO weten dat de provincies voor lopen op schema. In 2024 moeten zij 340 banen leveren aan de doelgroep. Eind vorig jaar stonden de provincies gezamenlijk met 273 banen op 149 procent van de tussendoelstelling van 2018. De Unie van waterschappen kon vrijdag namens de Vwvw (die nog in oprichting is) nog geen actueel beeld geven van het aantal arbeidsgehandicapten dat momenteel in dienst is. Eind 2017 waren dat er 85 van de 117 die er hadden moeten zijn. Of daar ook inleen en inkoop onder vallen wordt uit de aangeleverde informatie niet duidelijk. Ook de VNG was niet in staat de vragen van Binnenlands Bestuur over de actuele stand tijdig te beantwoorden. ‘Via de personeelsmonitor van het A en O fonds vragen we bij gemeenten uit hoeveel banen zij zelf als werkgever hebben gerealiseerd en willen we deze monitoring verder verfijnen’, laat een VNG-woordvoerder wel weten.

‘Commitment belangrijke voorwaarde succes’

De vraag is hoe deze afspraken ertoe moeten leiden dat de overheid nu wél haar bijdrage aan de banenafspraak levert. Een woordvoerder van staatssecretaris Van Ark laat weten dat de bestuurlijke afspraken zijn geïnspireerd op onderzoeksresultaten die erop wijzen ‘dat commitment (ook op het hoogste niveau) een van de belangrijkste voorwaarden voor succes is.’ Overheidswerkgevers willen met de afspraken laten zien dat de banenafspraak hen menens is. ‘Dit is een belangrijke stap om resultaten te boeken’, aldus de woordvoerder.  Overheidsorganisaties zullen elkaar volgens de woordvoerder gaan aanspreken op elkaars inspanningen.