Ontknoping conflict ‘Wmo-abo-tarief’ in zicht

Waarschijnlijk wordt in de laatste week van deze maand duidelijk wat minister De Jonge (VWS) gaat doen met de ‘recalcitrante’ gemeenten Leusden en Krimpen aan den IJssel. Beide gemeenten weigeren hun toewijzingsbeleid voor huishoudelijke hulp aan te passen. Krimpen wil een uitspraak van de rechter, om het geschil tussen gemeenten en rijk te slechten en gaat zo nodig in beroep bij de Raad van State.

Meewegen inkomen

De verwachting is dat het ministerie aan het eind van deze maand meer duidelijkheid heeft ‘over welke weg we in slaan’, laat een woordvoerder van Hugo de Jonge weten. De minister heeft beide gemeenten in juli laten weten dat hun beleid niet door de beugel kan. Als Leusden en Krimpen aan den IJssel hun beleid niet aanpassen, dreigt de minister hun Wmo-verordeningen voor vernietiging voor te dragen bij de Kroon. Leusden weegt sinds april het inkomen mee van inwoners die een aanvraag doen voor huishoudelijke hulp. Krimpen aan den IJssel doet dat sinds juli. Beide gemeenten doen dit om de groei van het aantal mensen met huishoudelijke hulp te beteugelen.

Goedkopere hulp

Sinds de invoering van het Wmo-abonnementstarief is er een flinke toename van het aantal mensen dat huishoudelijke hulp via de gemeente aanvraagt en ook krijgt. Nu betaalt iedereen een vast bedrag per maand; maximaal 19 euro. Tot de invoering van dat abonnementstarief gold een inkomensonafhankelijke eigen bijdrage. De groei in aanvragen zit sinds de invoering van dat vaste tarief voor een belangrijk deel bij mensen met een midden- tot hoger inkomen. Veel gemeenten horen van inwoners die bij het Wmo-loket aankloppen dat zij hun eigen hulp hebben opgezegd, om via de gemeente een goedkopere hulp te kunnen krijgen. Het Wmo-abonnementstarief is in 2019 ingevoerd voor maatwerkvoorzieningen en in 2020 voor algemene voorzieningen.

Achterhaalde jurisprudentie

Voor 15 oktober moesten beide gemeenten officieel aan de minister laten weten hoe ze met zijn eis omgaan. De boodschap van beide gemeenten in hun brieven aan het ministerie is duidelijk: het beleid wordt niet aangepast. Krimpen aan den IJssel stelt dat een uitspraak van de rechter noodzakelijk is om helderheid te krijgen over wat gemeenten wel en niet mogen doen. De Jonge heeft tot nu toe naar eerdere jurisprudentie verwezen, waarbij gemeenten werden teruggefloten, maar die is achterhaald, stellen zowel Krimpen aan den IJssel als Leusden. Die rechterlijke uitspraken dateren van voor de invoering van het Wmo-abonnementstarief. Beide gemeenten stellen dat als een aanvrager over voldoende eigen kracht bezit, gemeenten geen voorziening hoeven te regelen en te betalen. Bij voldoende inkomen is immers sprake van voldoende eigen kracht, redeneren beide gemeenten. De Jonge heeft die redenering meerdere keren van tafel geveegd.  

Juridische toets nodig

Omdat er geen overeenstemming is over de mogelijkheid die de Wmo biedt om het inkomen onderdeel te laten zijn van een maatwerkafweging voor ondersteuning bij de hulp bij het huishouden, is een ‘zorgvuldige juridische toets wenselijk om dit geschil tussen gemeenten en rijk te slechten’, schrijft burgemeester Martijn Vroom van Krimpen aan den IJssel aan het ministerie. Als De Jonge de verordening laat vernietigen, start de gemeente een beroepsprocedure bij de Raad van State, zo heeft Krimpen aan den IJssel alvast aan het ministerie laten weten.

Geen heil

Leusden benadrukt in haar brief dat het aantal gemeenten ‘dat worstelt met de ongewenste

effecten van het abonnementstarief inmiddels fors oploopt’. Toezeggingen van de minister om samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) te kijken naar beleidsopties voor de korte en langere termijn, stellen Leusden niet gerust. ‘Bovendien zien meer gemeenten vooralsnog weinig voortgang en heil in dit proces’, aldus burgemeester Gerolf Bouwmeester in zijn brief aan VWS.