'Ademruimte' voor mensen met schulden

Mensen met problematische schulden moet 'ademruimte' worden geboden bij het betalen van openstaande boetes. Dat wil minister Sander Dekker van Rechtsbescherming (VVD). Een zogenaamde noodstopprocedure moet voorkomen dat boetes onnodig vaak verhoogd worden voor mensen die wel willen, maar niet kunnen betalen. Een kleine stap in de goede richting, vindt Dick van Maanen van branchevereniging voor schuldhulpverleners NVVK.

Op de blaren zitten
De noodstop houdt in dat het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau) boetes, die vanwege schulden niet betaald kunnen worden, maximaal vier maanden lang niet verhoogt. Onder de voorwaarde dat de persoon zich aanmeldt bij de gemeente voor schuldhulpverlening, kan de noodstop vervolgens met maximaal acht maanden worden verlengd. De noodstopprocedure, die op 1 april 2020 ingaat, geldt voor verkeersboetes en strafrechtelijke geldelijke sancties. Minister Dekker: ‘Wie de verkeersregels overtreedt en een boete krijgt, moet uiteraard op de blaren zitten. Maar mensen die wel willen betalen, maar vanwege problematische schulden niet kunnen, moeten we niet onnodig dieper in de problemen brengen.’

Verviervoudiging oorspronkelijke boete
Minister Dekker geeft daarmee invulling aan een motie die Kamerleden René Peters (CDA) en Rens Raemakers (D66) vorig jaar indienden. Daarin brengen ze in herinnering dat de Nationale Ombudsman vaststelde dat aanmaningskosten nergens zo hoog zijn als bij verkeersboetes. Die kunnen namelijk oplopen tot 300 procent van het oorspronkelijk boetebedrag. Bovendien werkt verhoging niet: in minder dan twee op de tien gevallen leidt een tweede verhoging van de verkeersboetes alsnog tot betaling.

Verplicht naar de gemeente
Dick van Maanen, directeur van Amersfoortse schuldhulporganisatie Stadsring51 en bestuurder bij de branchevereniging voor schuldhulpverleners NVVK, pleitte onlangs voor een algeheel boete-pardon om mensen met schulden meer rust te geven. Hij is dan ook blij met deze stap. Positief vindt Van Maanen vooral dat de noodstopprocedure gekoppeld is aan een verplichting om hulp te zoeken bij de gemeente. 'Zo kunnen we meer mensen helpen en voorkomen dat de schulden uit de hand lopen.'

Andere overheidsinstanties
Toch is het nog een kleine stap, vindt Van Maanen: 'Ik mis nog de andere overheidsinstanties, zoals de Belastingdienst, het CAK en DUO.' Het CJIB is weliswaar een grote schuldeiser, maar niet zo groot als de Belastingdienst. Overheidsinstanties zijn samen verantwoordelijk voor 60 procent van de totale schuldenlast in Nederland. Verder was de crux van Van Maanen's voorstel voor een boete-pardon dat de verantwoordelijkheid bij de schuldeiser zou liggen om te onderzoeken of de vordering wel of niet betaald kan worden, voordat er überhaupt een extra boete opgelegd mag worden. Dat is in het huidige plan niet zo.

Oninbare boetes

Kamerlid René Peters verwacht dat het CJIB door de noodstopprocedure geen geld mis zal lopen: 'Op papier kost het geld, in de echte wereld kost het helemaal geen geld. Die boetes ga je toch van z'n lang zal z'n leven niet innen.' Verder laat Peters weten dat dit niet de enige motie is die hij heeft ingediend om onnodige verhoging van schulden tegen te gaan. In december vorig jaar verzocht hij staatssecretaris Tamara van Ark te onderzoeken of er een 'uitzonderingsjaar' ingevoerd kan worden, waarin alle door de overheid gecreëerde oninbare verhogingen worden kwijtgescholden. Van Ark moet daar voor de zomer op terugkomen.