Wetsvoorstel tegen kaalplukken schuldenaars

Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming, VVD) heeft een wetswijzigingsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd dat tot een betere bescherming van schuldenaars moet leiden. Er komt onder meer een beslagvrij bedrag voor bankrekeningen, en er mag geen beslag meer worden gelegd als dat feitelijk niets oplevert.

Kosten mogen baten niet overstijgen

Doel van het wetsvoorstel is onder meer om ervoor te zorgen dat beslag op de bankrekening er niet meer toe leidt dat een schuldenaar niet meer in zijn of haar levensonderhoud kan voorzien. Het wetswijzigingsvoorstel moet ook voorkomen dat er beslag wordt gelegd op roerende zaken zoals auto’s in het geval dat de kosten de baten overstijgen. Het voorstel is voorbereid in samenspraak met staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) in het kader van haar brede schuldenaanpak. Ook maakt het voorstel deel uit van de rijksincassovisie, die onder meer als doel heeft tot één afloscapaciteit voor schuldenaren te komen.

Uitstel Wvbv

De huidige beslagvrije voet geldt voor inkomen uit loon en uitkering. De Wet vereenvoudiging beslagvrije voet (Wvbv) die de berekening eenvoudiger moet maken laat echter steeds langer op zich wachten door problemen bij het UWV en de Belastingdienst. Aanvankelijk werd ermee gerekend dat die in 2019 in werking zou treden, maar inmiddels is dat 2021. Over dat uitstel werden in januari nog erg kritische vragen gesteld aan staatssecretarissen Van Ark en Snel (Financiën, D66).

‘Wijziging mogelijk binnen bestaande infrastructuur’

Een woordvoerder van minister Dekker laat weten dat de implementatie van de voorgestelde wetswijzigingen in dit geval kan plaatsvinden binnen de bestaande ict-infrastructuur. ‘Alleen bij de Rijksdienst Wegverkeer zullen een aantal veranderingen nodig zijn.’

Adequaat

André Moerman, juridisch expert op het gebied van schulden en verbonden aan de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden, is enthousiast over het wetsvoorstel. ‘Ik denk dat het zeker een adequaat voorstel is voor de schuldenaars die nu met bankbeslag te maken krijgen. Nu valt in het beginsel nog het gehele banksaldo onder het bankbeslag en kan men met veel moeite via de rechter soms een klein bedrag terugkrijgen. Dat er nu een gedeelte komt waar schuldeisers niet aan kunnen komen, is hard nodig.’

‘Beslagrecht stamt uit 1838’

Ook benadrukt Moerman dat de wetswijziging voorziet in een modernisering van het beslagrecht. ‘Dat stamt uit 1838. Bij beslag op de inboedel, zijn nu alleen je bed, beddengoed, eten en drinken voor een maand, de kleren aan je lijf en de gereedschappen van ambachtslieden veilig. Dat is niet meer van deze tijd. Gewone, moderne huisraad wordt nu ook beschermd en ook middelen die vandaag de dag onmisbaar zijn voor het verwerven van een inkomen, bijvoorbeeld een laptop. Daarnaast kan ook op huisdieren geen beslag meer worden gelegd.’

Pressiemiddel

Volgens Moerman kan beslag onder de nieuwe wet niet meer als pressiemiddel worden gebruikt om een schuldenaar tot betaling te dwingen. ‘Ook dat is goed geregeld. Als in beginsel voorzienbaar is dat een beslag alleen maar kosten oplevert en dus zinloos is, mag het niet meer. Daarbij is er op aandringen van de deurwaarders wel een kleine toevoeging bijgekomen. Als een schuldeiser aannemelijk kan maken dat iemand wel kan betalen maar niet wil, mag het weer wél.’

Banksaldo niet zichtbaar

De enige tekortkoming die Moerman in het voorstel ziet, is dat deurwaarders geen kennis kunnen verkrijgen over het banksaldo van een schuldenaar. ‘Daardoor wordt er soms op de gok maar beslag op de rekening gelegd, en als daar niets op staat is het beslag zinloos en levert het alleen maar kosten op. Het is daarom beter dat een deurwaarder het saldo wél kan zien. Dat dit niet is geregeld vind ik jammer.’