Eindelijk met het jeugdbudget in de zwarte cijfers

Deventer houdt, als een van de weinige gemeenten, al een paar jaar geld over op het jeugdbudget. Eén sleutel tot succes is er niet. Maar het is niet ‘u roept, wij draaien.’ En er wordt vol ingezet op preventie.

‘In de beginjaren kwamen we niet uit met het rijksbudget. Vanuit de algemene middelen hebben we in die jaren bijgepast. Vanaf 2017 zagen we een kentering. De laatste twee, drie jaar houden we geld over van het rijksbudget’, vertelt jeugdwethouder Frits Rorink (CDA).  

Overschotjaar

Het gaat om zo’n miljoen euro per jaar. Toen minister Hugo de Jonge (VWS) vorig jaar incidenteel een miljard euro ter beschikking stelde, ontstond er een ‘heel bijzondere situatie’, vertelt Rorink. ‘We vroegen ons hardop af of ook gemeenten die geld overhielden extra budget zouden krijgen.’ Het antwoord was ja, en dus krijgt Deventer vanuit die rijksmiljard tot en met 2021 jaarlijks zo’n twee miljoen euro.

Bijplussen

‘De helft van die twee miljoen hebben we ingezet op preventie. De andere helft hebben we aan de algemene middelen toegevoegd. De eerste jaren hebben we immers vanuit de algemene middelen bijgeplust op het jeugdbudget.’ Zo goed als zeker is ook over 2019 een plus behaald, ‘maar we durven nog steeds niet te zeggen dat dit een structureel karakter heeft.’

Team Toegang Jeugd

Het is een waaier aan beleid(skeuzes) die aan het overschot op de jeugdhulp bijdraagt, benadrukt Rorink. Er is niet één ingreep die voor zwarte cijfers zorgt, niet één ‘knop’ die ervoor zorgt dat de gemeente grip op de jeugdhulp heeft. Spin in het web van het Deventer jeugdstelsel is het Team Toegang Jeugd. ‘Dat team bepaalt of jongeren dan wel gezinnen vormen van hulpverlening krijgen’, legt Rorink uit. In dat team zitten professionals die gedetacheerd zijn vanuit jeugdhulpaanbieders. Het gaat om toegangsmedewerkers jeugd. Daarnaast zitten in het team gespecialiseerd ambulant werkers, jeugdconsulenten en jeugdhulpverleners onderwijs. Het team werkt daarnaast met een flexibele schil van nog eens tien gespecialiseerd ambulant werkers ‘die op afroep ondersteuning bieden aan de toegangsmedewerkers jeugd’, vertelt Anke Klein Lebbink, beleidsadviseur jeugd bij de gemeente. ‘Zij kunnen zonder indicatie kortdurende interventies plegen.’

Afschalen

Op basis van gesprekken met jongeren en het gezin bepaalt het Team Toegang Jeugd welke vorm van jeugdhulp nodig is, hoe lang die jeugdhulp moet duren, wie die moet geven en of er op enig moment in het traject een verandering aan jeugdhulp moet plaatsvinden. Met andere woorden: kan er worden afgeschaald, moet er worden opgeschaald of andere hulp worden gegeven. Dat schuurt wel eens, weet Rorink.

Kritisch

‘Ons Team Toegang Jeugd durft het ook aan om op enig moment te zeggen: nu is die indicatie en deze vorm van zorg niet meer nodig. Dat wordt niet altijd in dank afgenomen door ouders of de jongeren. Die hebben het beeld dat de zorg en ondersteuning net zolang wordt gegeven totdat ze zich weer honderd procent voelen. Het normale leven versterken, is de kern van ons beleid. Dat houdt in dat we in de normale situatie, hulp en ondersteuning ernaast proberen te zetten. Jongeren en gezinnen moeten in staat zijn om in hun omgeving met hulp van familie, buurtgenoten, sportverenigingen, buurthuizen en scholen weer op een goede manier te functioneren. Dat is voor ons een belangrijk criterium. De tijd van “u roept, wij draaien” is voorbij. Er zijn flink wat gezinnen in Deventer die onze hulp nodig hebben en die krijgen ze absoluut ook. Maar we blijven er wel heel kritisch op en we denken kritisch met hen mee.’

Preventie

Een ander heel belangrijk onderdeel van het Deventer jeugdstelsel is preventie. ‘Daar hameren we op en daar zetten we ook stevig geld op in’, aldus Rorink. ‘Ik roep altijd richting mijn gemeenteraad: als je echt succes wilt hebben op jeugdbeleid dan is het preventie, preventie, preventie, preventie.’ En dat begint bij het ongeboren kind, via kraamzorg, de begeleiding van een jong gezin, op de basisschool. ‘Het lastige van preventie is dat het effect moeilijk meetbaar is. Maar ik geloof in preventie en je moet dat geloof ook hebben om de raad ervan te overtuigen een flink deel van je jeugdgelden in te zetten op preventie.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 17 van deze week (inlog)