Rfv positief over verdeelmodel bijstand 2017

De Raad voor de financiële verhoudingen is positief over het nieuwe verdeelmodel voor het bijstandsbudget. Wat de Rfv betreft kan het model, een herziening op het model dat dit jaar van kracht is, in 2017 ingevoerd worden.

Integrale data
Het ministerie van Sociale Zaken heeft voor 2017 een aantal aanpassingen gedaan op het verdeelmodel van 2016. De Rfv is nauw betrokken geweest hierbij. Het moet een zuiver en objectief model zijn op basis waarvan voorspeld kan worden hoeveel huishoudens een beroep zullen doen op de bijstand. Het belangrijkste verschil met eerdere modellen is dat het nieuwe model uitgaat van integrale data en niet meer van schattingen. En er wordt op huishoudniveau gekeken en niet meer op gemeenteniveau. Ook is er met normbedragen gewerkt die gedifferentieerd zijn naar type huishouden zoals alleenstaanden of samenwonenden. Onderzoekers van SEO en Atlas van gemeenten hebben daarbij een set kenmerken opgesteld die eenvoorspelde werking hebben. Er wordt bijvoorbeeld gelet op leeftijd, inkomen, buurtopbouw maar ook naar zaken als beschikbaar aantal banen en leefbaarheid.

Hooguit verfijningen

De Raad is positief over de manier waarop de onderzoekers te werk zijn gegaan. ‘Er bestaat op voorhand bij de Raad geen discussie meer over mogelijke ontbrekende kenmerken’, aldus het advies. Er hoeven daarom geen aanvullingen op het model te komen, hooguit verfijningen. Het voorliggende model 2017 laat nog maar weinig onverklaarbare grote afwijkingen zien. Niet ten opzichte van de bijstandslasten van gemeenten, noch ten opzichte van het werkelijk aantal huishoudens in de bijstand.

Centrumgemeenten
Enig punt van zorg is nog de afwijking die optreedt bij gemeenten met een centrumfunctie. De onderzoekers zelf zijn er nog niet over uit hoe het kan dat centrumgemeenten vaak positiever in het model staan dan de daadwerkelijke situatie laat zien. Hierdoor zouden ze bij de verdeling van de pot geld in het nadeel zijn. Er wordt nog onderzocht hoe dit kan. Maar voor 2017 adviseert de Rfv om de factor ‘centrumfunctie’ op te nemen in het model. Voor 2018 zou een betere vervanging gezocht moeten worden.

75% nieuw, 25% historisch
Omdat de Raad positief adviseert, wil het dat het nieuwe model ingevoerd wordt zoals vooraf afgesproken. Voor 2017 zal het nieuwe model voor 75% bepalen hoe hoog het budget voor gemeenten wordt. De overige 25% wordt historisch bepaald. Het nieuwe model wordt nog besproken met onder meer Divosa en de VNG voordat het definitief ingevoerd wordt. Ook wordt nog gewerkt aan een nieuwe methode voor het ‘vangnet’ voor gemeenten die kampen met een groot tekort op het bijstandsbudget.