Stadsdorp: nabuurschap en participeren in Zuid

Zes jaar geleden startte ‘Stadsdorp Zuid’ in Amsterdam. Nu is het een club met 400, voornamelijk oudere, leden die de gemeente helpt doelstellingen te bereiken als langer zelfstandig kunnen blijven wonen. ‘Wij waren al bezig voordat het woord Participatiemaatschappij hip werd.’

Langer gezond

Dat mensen langer zelfstandig moeten blijven wonen, is zo langzamerhand wel bekend. Maar in Amsterdam Zuid begon het stadsdorp niet als reactie op het geluid vanuit Den Haag. ‘Wij begonnen als een club oudere bewoners die langer gezond, veilig en in de eigen buurt willen leven en de regie zelf in handen willen houden’, vertelt voorzitter Mary van Vucht. ’ Na een informatieavond meldden zich meteen een flink aantal mensen aan. Zes jaar later is het een club die zich richt op zaken als modern nabuurschap, levensbestendig wonen en betaalbaar in de eigen buurt, evenals zorg. Ook zijn er al 23 andere stadsdorpen in Amsterdam.

Keukentafelgesprek

‘Oudere mensen zien soms door de bomen het bos niet meer als het gaat om zorg’, aldus coördinator Anneke Huygen. ‘Het is allemaal ingewikkeld, mensen zitten soms dagen aan de telefoon met een instelling en komen er niet uit. Wij zijn daarom nu een pilot gestart met een zogeheten zorgsupporter die samen kijkt wat nodig is en helpt bij het inschakelen van professionele hulp. En bijvoorbeeld ook aanschuift bij het keukentafelgesprek.’

Leeskring, wandelkring, toneelkring
Daarnaast heeft het stadsdorp een lijst met betrouwbare klusjesmannen, schilders en tuinmannen en PC hulp en ondersteuning. Leden kunnen ze inhuren en feedback geven. Wie niet bevalt, wordt van de lijst geschrapt. Daarnaast is er een lijst ‘kringen’: leeskring, wandelkring, bridgekring, toneelkring, milieukring, filosofiekring. En niet te vergeten de theelezingen. Alles wordt georganiseerd door vrijwilligers en vrijwel alles door mensen die zelf lid zijn van het stadsdorp.
 
Gemeente 

Mensen die elkaar kennen, spreken elkaar aan, hebben een netwerk waar hulp gevraagd en geboden kan worden, vereenzamen minder snel, waarderen het leven meer en hebben minder zorg nodig. Het is bekend dat het zo werkt en gemeenten willen dat mechanisme graag in werking stellen. Maar toch is er tussen het stadsdorp en de gemeente weinig tot geen contact. Huygen: ‘Wij willen ook geen subsidie, want dan moet je aan allerlei regeltjes voldoen.’ Maar dat betekent niet dat er helemaal geen contact zou hoeven zijn.

Bed in de buurt
Van Vucht: ‘We hadden de hoop om een proef te kunnen doen met “bed in de buurt” voor als iemand een knie- of heupoperatie heeft gehad en nog niet naar zijn eigen woning kan. Maar ja een jaar van botsen tegen muren is ze ermee gestopt. ‘Je merkt hoe weerbarstig de instituties zijn. Zorgverzekeraars vergoeden het niet, want het voldoet niet aan de voorwaarden, zorgcoörperaties willen het niet, want het levert niets op en de gemeente kan ook niets voor ons doen. Maar nu gaat zo iemand in een duur verpleegtehuis. Dat is niet leuk voor degene die het betreft en bovendien heel duur.’  

Rapport in een la

En zo zijn er nog wel wat wensen richting gemeente. Sociale huurwoningen bijvoorbeeld.  Want het sjieke Amsterdam Zuid rondom de Apollolaan en Prinses Irenebuurt kent op een seniorenblok na geen sociale huurwoningen en met de sluiting van bejaardenhuizen, is het voor mensen lastig om in de buurt te blijven wonen als de huidige woning te duur, te groot of niet meer te bereiken wordt. Ook zou de gemeente wel eens wat mogen doen aan de overvolle stoepen op de Beethovenstraat, waar met een rollator of rolstoel geen doorkomen aan is. Of aan het openbaar vervoer, waar met het opheffen van tramhaltes het juist voor de oudere buurtbewoner lastiger is geworden zich te verplaatsen. Maar is er dan geen overleg met de gemeente? ‘Nou’, vertelt Huygen, ‘maar niet echt veel. En soms is het er wel maar wordt er niets mee gedaan. Dan mogen we een hele middag op notitieblokjes schrijven wat we belangrijk vinden, daar maken ze dan een rapport van en dat gooien ze vervolgens in een la. Hoor je nooit meer wat van.’

Geen reactie
De gemeente Amsterdam is nog niet erg bekend met de stadsdorpen, blijkt bij navraag. Twee voorlichters weten na respectievelijk drie dagen en een week te melden dat ‘stadsdorpen niet onder de gemeente vallen’. En ook de volgende twee voorlichters weten in de drie weken daarna niemand te vinden die namens de gemeente een reactie kan geven op het belang van stadsdorpen voor de Amsterdamse samenleving. 

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 15 van deze week