Amsterdam kondigt monsteroperatie bijstand aan

De gemeente Amsterdam wil deze collegeperiode alle 40.000 bijstandsgerechtigde hoofdstedelingen spreken. Dat maakt wethouder Rutger Groot Wassink (sociale zaken, GroenLinks) bekend. Afgelopen week bleek uit de voorjaarsnota al dat de gemeente 20 miljoen euro uittrekt om het aantal uitkeringen drastisch omlaag te brengen.

Geen sinecure

Doel is om het aantal bijstandsgerechtigden deze collegeperiode terug te brengen tot 30.000. ‘Dat is niet per se een realistisch getal maar in elk geval een wenselijk getal gezien de omvang van de stadsbevolking’, zegt Groot Wassink nuchter. Het bijstandsbestand met een kwart uitdunnen wordt dan ook geen sinecure. Eind 2017 bleek zo’n 48,1 procent van de uitkeringsgerechtigden al langer dan vijf jaar in de bijstand te bivakkeren. Iets meer dan een kwart was toen al langer dan 10 jaar op een bijstandsuitkering aangewezen.

‘Liefdevolle verwaarlozing’

In zijn brief aan de raad schrijft Groot Wassink dat het ‘de uitdaging is om schaarse middelen in te zetten voor Amsterdammers die de ondersteuning het hardst nodig hebben en waarmee we het grootste maatschappelijk effect sorteren.’ Volgens de wethouder hoeven die doelstellingen elkaar niet tegen te spreken. ‘Er zitten twee kanten aan de beleidswijziging die we inzetten; enerzijds gaan we meer inzetten op intensieve begeleiding voordat een uitkering wordt toegekend en in de eerste zes maanden daarna omdat in die periode het grootste effect te behalen is. Anderzijds hebben de langdurig uitkeringsgerechtigden te lang in een soort van liefdevolle verwaarlozing geleefd. Dat is niet de juiste manier om met die groep om te gaan. Zij hebben de laatste jaren te weinig kansen gekregen.’

Uitkeringsgerechtigden beter leren kennen

De gemeente wil de langdurig uitkeringsgerechtigde groep ook beter leren kennen, geeft Groot Wassink aan. ‘Van een aantal weten we niet eens of en zo ja welke opleiding zij hebben afgerond.’ Daarnaast biedt het actualiseren van het bijstandsbestand ook de mogelijkheden om onnodige of onrechtmatige uitkeringen stop te zetten. Zo leverde een project waarbij alle 27- tot en met 32-jarige uitkeringsgerechtigden in het stadsdeel Zuidoost werden opgeroepen de gemeente het nodige op. ‘Er was toen een groep die heel dankbaar was voor de aandacht en graag aan het werk wilde. Een andere groep gaf echter te kennen geen behoefte te hebben aan een uitkering als daar iets tegenover stond. Ook bleken mensen te zijn vertrokken.’

Investeren in jobcoaching

De Amsterdamse monsteroperatie houdt niet in dat alle uitkeringsgerechtigden zich fysiek bij de sociale dienst moeten gaan melden. Sommige zullen telefonisch worden gecontacteerd en in andere gevallen zullen gemeenteambtenaren huisbezoeken afleggen. Daarvoor heeft de gemeente voldoende klantmanagers, denkt Groot Wassink. ‘Een gedeelte van die 20 miljoen gaat in ondersteuning en facilitering zitten’, aldus de wethouder. ‘Qua personeelskosten investeren we met name geld naar jobcoaching.’   

Landskampioen bijstandsdaling

De intensivering van de contacten met, en de dienstverlening aan bijstandsgerechtigden komt niet louter voort uit ambitie, maar ook uit bittere noodzaak. Amsterdam loopt achter bij het landelijk gemiddelde qua daling van het aantal uitkeringen. Tussen september 2017 en augustus 2018 kromp het bijstandsbestand in de hoofdstad met slechts 1,58 procent terwijl dat cijfer landelijk 4,15 procent bedroeg. ‘Doordat Amsterdam achterblijft, dreigen er dankzij de verdeelsystematiek van de BUIG-budgetten forse kortingen’, zegt Groot Wassink. ‘Die kunnen jaarlijks met 17 miljoen opstapelen, wat inhoudt dat we over vier jaar 68 miljoen euro minder te besteden zouden hebben.’ Amsterdam wil in 2021 op de landelijke trend zitten en in die 2022 zelfs inhalen. ‘Amsterdam wordt graag landskampioen. Ook hierin’, besluit de wethouder met een knipoog. In de voorjaarsnota staat dat het college voor dit jaar al voorzichtig rekening houdt met 2,5 miljoen euro aan minder uitgaven aan bijstandsuitkeringen.