Eén gezin, één budget: natte vingerwerk in Meppel

Meppel schoof het hokjesdenken terzijde en bepaalde met de natte vinger wat een gezin nodig had aan zorg. Het duurde anderhalf jaar, maar toen was er het gezinsbudget. Het gezin wordt beter geholpen en het scheelt op jaarbasis ook nog eens tienduizenden euro’s.

Elke keer weer het verhaal
Het gezin in Meppel heeft met vier wetten te maken. Vader valt onder de WIA, voor arbeidsongeschiktheid, de oudste zoon onder de Wmo, de tweede onder de Wet langdurige zorg en de jongste dochter onder de Jeugdwet. Het gaat om chronische aandoeningen; ‘beter’ wordt niemand. Moeder heeft haar baan opgegeven en is fulltime in de weer voor haar gezin. Daarbij liep ze tegen de muren van de bureaucratie aan. Elke keer weer naar een andere instantie, elke keer weer het hele verhaal vertellen. Dat kan beter en ze gaat naar de gemeente in de hoop dat die haar kan helpen.

Hele klus
Rianne de Kroon wordt vanuit de gemeente het aanspreekpunt voor het gezin. Maar ook voor de andere partijen die bij het gezin betrokken zijn, het CIZ, het zorgkantoor, de SVB. ‘De zorg anders organiseren is binnen de muren van het stadhuis al een hele klus’, vertelt Rianne de Kroon van de gemeente. ‘Maar met die andere partijen erbij is het helemaal lastig. Het hokjesdenken en het systeemdenken is zo ingeburgerd.’ De eerste stap die ze zet is dan ook het ophouden met het ‘oude denken’.

Privacywet
Er wordt alleen nog gekeken naar wat het gezin nodig heeft. Vervolgens moeten alle gezinsleden zich committeren, omdat anders de privacywet geschonden wordt. Er wordt niet meer gekeken wat persoon 1, 2, 3 of 4 aan zorg nodig heeft, maar naar wat het gezin aan zorg nodig heeft. Als meerdere gezinsleden dezelfde zorg nodig hebben, wordt die één keer ingezet.

Niet klaar
Een persoonsgebonden budget dat niet als inkomensvoorziening mag worden gebruikt, een indicatie die altijd op een persoon gegeven moet worden en niet op een gezin, de onmogelijkheid om te schuiven met Wmo-geld, jeugd-geld en geld vanuit de Wet langdurige zorg. De wetten en regels zijn nog niet klaar voor zo’n gezinsgerichte aanpak, merkte De Kroon al snel.

Natte vingerwerk
Tijdens het bepalen wat het gezin dan precies nodig had bleek dat ook De Kroon soms terugviel in oude gewoontes. ‘Zaten we ineens toch weer te berekenen welk tarief we ergens aan moesten hangen en hoeveel uren er vergoed werd.’ Uiteindelijk bleek dat een bedrag hangen aan wat er nodig is toch een beetje gokken is. ‘Natte vingerwerk’, aldus De Kroon. ‘Want je kijkt naar algemeenheden als hoeveel externe hulp is er nodig, hoeveel uur respijtzorg. Zo hebben we samen met het gezin gekeken.’

Overtuigen
Met het plan moest De Kroon vervolgens ook de externe partijen overtuigen om soms zonder indicaties of zonder budgetten ‘op een bepaald persoon’ over de brug te komen. Niet eenvoudig, zeker niet omdat systemen volgens vaste patronen werken. Probeer er maar eens voor te zorgen dat het zorgkantoor brieven niet alleen naar de klant stuurt maar ook naar de ambtenaar van de gemeente bijvoorbeeld. Maar het lukte. De Kroon: ‘In overleg en met een goede onderbouwing zijn we eruit gekomen. Het zorgkantoor betaalt 70% van het budget, de gemeente 30. Ook dat was natte vingerwerk.’ Het gezinsbudget dat er nu ligt is al met al tienduizenden euro’s goedkoper dan alle aparte regelingen die er eerder waren. De Kroon: ‘We hebben het nooit gedaan omdat het goedkoper is, maar ik heb achteraf toch even een berekening gemaakt.’

Lees hier het persoonlijke verhaal van Annette Stekelenburg en haar gezin (Movisie).