Bouwsteentjes

Onlangs las ik op LinkedIn een post over een vader die met zijn kind een speelgoedbrug bouwde. Een van de pijlers van de brug stond scheef, waarop de vader voorstelde een bouwsteentje toe te voegen, zodat alles weer recht stond. Later zag hij dat zijn kind een steentje had weggehaald. Waardoor de brug net zo recht stond. En net zo stevig. Daar was pa even niet opgekomen.

Hoe vaak zien we dit soort situaties niet terug in ons werk, ook in het sociaal domein. We zijn gewend problemen op te lossen door iets toe te voegen. Deugt er een regeling niet, dan voegen we er vaak iets aan toe om dat recht te zetten. Nooit komen we op het idee om het eenvoudiger te maken. Het sociaal domein is ‘doorgeorganiseerd’, ik sprak daar al over op het Divosa-najaarscongres.

Datzelfde congres bood ook een pijnlijk inkijkje hoe lang we inefficiënties kunnen volhouden. Vaak denken we dat we iets nieuws doen, terwijl we met niks anders bezig zijn dan symptoombestrijding: telkens wordt hetzelfde plan ingezet om min of meer hetzelfde te bereiken. Aan het oplossen van structurele problemen komen we niet toe. En schrik niet, in de jeugdzorg gaat het al vijftig jaar zo, bleek uit onderzoek.

Hoe kunnen we dit doorbreken? Door heel anders naar iets te kijken. In dit Sprank-nummer wordt dat heel mooi beschreven aan de hand van de IJtunnel. Tijdens de Dam tot Damloop wordt deze tunnel afgesloten. Logisch, zou je denken. Maar eigenlijk betekent dit niks anders dan dat de tunnel dicht is vanuit het perspectief van een automobilist. Maar voor de lopers gaat deze juist open!

Hoe zit het met het perspectief van een kwetsbare burger, herkent die zich wel in dit verhaal? Anders gezegd: is het misschien niet beter om openbare ruimte zo in te richten dat die kwetsbare burger daar ook iets mee kan, door bijvoorbeeld meer rekening te houden met diversiteit in plaats van alleen ruimte te maken voor snelheid?

Op deze manier kunnen we ook naar het sociaal domein kijken. Door open te staan voor compleet andere oplossingen. Kijk naar wat je wil bereiken, bijvoorbeeld maatschappelijke solidariteit, en staar je niet blind op het middel dat je tot je beschikking hebt, zoals DE ouderenzorg of DE jeugdzorg. Dan kunnen alternatieven boven komen drijven waar we anders misschien nooit op zouden komen.

Een mooie bijvangst is dat we dan de inwoner hopelijk makkelijker binnenboord houden. Mensen voelen zich soms vervreemd, herkennen zich niet meer in de samenleving die er voor hen zou moeten zijn. Lees ook daarover in dit nummer, over een kleine maar groeiende groep inwoners die de maatschappij de rug toekeert. En lees ook het verhaal over inclusie en diversiteit, daarin kunnen gemeenten nog een slag maken.

Uiteindelijk willen we dat alle kwetsbare mensen zich gesteund weten. En niet verdwalen in een log en onoverzichtelijk systeem. We kunnen de samenleving beter maken door anders te kijken, en door open te staan voor iets anders, zoals dat slimme kind met zijn bouwsteentjes.