Makelaar tussen bedrijf en beperking

Landelijk opererende bedrijven vinden in hun speurtocht naar werknemers met een beperking moeizaam hun weg. Eenmaal verdwaald in het woud van gemeenten en Sw-bedrijven, of vastgelopen in een antwoordapparaat, hebben ze al snel geen zin meer om daar nog een stap in te zetten. Weg enthousiasme bij de ondernemers en weg kansen voor gemeenten om hun Wwb’ers, Wsw’ers en Wajong’ers buiten de deur een werkzaam leven te bieden. Andersom lopen gemeenten en Sw-bedrijven ook dood bij de regionale personeelsafdelingen van landelijke bedrijven.

‘Doodzonde, want je merkt hoe betrokken en bevlogen landelijke bedrijven, gemeenten en Sw-bedrijven kunnen zijn’, zegt Locus-directeur Hanne Overbeek. En, voegt ze eraan toe: ‘Doodzonde ook voor de mensen met een beperking, want je ziet ze opleven van het werken in een echt bedrijf. Daarom is het goed dat sociale diensten en Sw-bedrijven gaan denken en handelen vanuit de vraag van deze bedrijven.’

Om landelijk opererende bedrijven de Vip-behandeling te geven die ze nodig hebben, richtten de vereniging van managers van sociale diensten Divosa en de brancheorganisatie voor sociale werkgelegenheid en arbeidsintegratie Cedris dit voorjaar Locus op. De Stichting Locus legt de verbinding tussen de landelijke en bovenregionale bedrijven en gemeenten, Sw-bedrijven en werkpleinen.

Begin vorige maand was de eerste ‘Locus contactpersonen- en bedrijvendag’ in Utrecht. De ambtenaren konden ‘sparren’ met grote en gelouterde jongens als Jumbo, Sodexo en PostNL. Andere landelijke concerns die Locus gebruiken als contact met gemeenten en lokale Sw-bedrijven zijn Heineken, Philips, Alliander, Nuon en Van Gansewinkel. Niet voor niets zitten Philips, Sligro, Vebego en Alliander in de raad van advies van Locus, zegt directeur, en bedenker van Locus, Hanne Overbeek. ‘Wij werken vanuit de vraag van bedrijven. Een bedrijf zegt: “Dit is een goede praktijk, die willen we ook inzetten in gemeente X, Y en Z.’’ Met die vraag gaan wij naar de plaatselijke werkpleinen en Sw-bedrijven met de bedoeling dat die de succesvolle praktijk kopiëren.’ Die ommezwaai is spannend, zegt Overbeek. ‘Gemeenten en Sw-bedrijven zijn namelijk niet gewend om benaderd te worden met een overduidelijke vraag die voortkomt uit ervaringen elders in het land. Ze zijn gewend zélf naar een bedrijf toe te stappen. Maar nu staat een bedrijf als Jumbo in Maastricht op de stoep met goede ervaringen uit Utrecht en zegt: okay Maastricht, we willen het zó. Doe je mee?’

Verbinden
Locus verbindt bedrijven met gemeenten, maar wil ook gemeenten verbinden. ‘Gemeenten die met een bedrijf als Heineken of Ikea om de tafel zitten, moeten de dienstverlening op elkaar afstemmen’, zegt Overbeek, voormalig procesmanager bij Divosa. ‘Het is logisch dat geen enkele gemeente de verantwoordelijkheid op zich neemt om er voor een bedrijf nog zes gemeenten bij te halen. Maar voor een bedrijf is het wel zo prettig om dezelfde afspraken met die gemeenten te kunnen maken. Iemand moet dat proces organiseren en de afspraken op papier zetten. Dat doet Locus. Zie ons als een makelaar en adviseur van de afdeling human resources (HR) van landelijke bedrijven.’

Die landelijke bedrijven willen om verschillende redenen mensen met een handicap in dienst nemen voor eenvoudig werk. Overbeek: ‘Het kan een schaarsteverhaal zijn, zoals bij Jumbo. De vakken werden niet altijd gevuld; de klanten hadden daar last van. Nu doen Wsw’ers dat werk. Ook maatschappelijk verantwoord ondernemen kan een factor zijn. Ik zie dat er hiervoor speciale teams ontstaan op de HR-afdelingen van landelijk opererende bedrijven. Met het milieu houden ze zich vaak al bezig, maar nog niet met de mensen. Dat komt wel en daar speelt Locus op in.’

Echt werk maakt Wsw’ers trots, merkt Overbeek iedere dag weer. Sw-bedrijven proberen Wsw’ers daarom ook onder te brengen bij ‘echte’ bedrijven. Dat wordt volgens Overbeek lastig als mensen die kans maken op de reguliere arbeidsmarkt, te lang op een beschutte plek zitten. ‘Ze worden bang voor de buitenwereld, terwijl ze daar nu juist hun geluk kunnen vinden. Onbedoeld krijgen mensen het beeld dat er buiten geen behoefte aan hen is’, aldus Overbeek.

‘Maar iedereen die denkt dat het uitplaatsen en ophoepelen is, heeft het mis. Begeleiding is cruciaal. Werkgevers ontwikkelen hun eigen opleidingen en trainingen en willen daarbij worden ondersteund. Idealiter komen grote bedrijven die veel mensen hebben aangenomen met interne eigen begeleiders. Ik vind dat die met publieke middelen gefinancierd, of in ieder geval meegefinancierd moeten worden.’

Eenmaal aan de slag en begeleid, is en blijft de toekomst van Wsw’ers onzeker, erkent Overbeek. Maar, zegt ze: ‘Hoe bijzonder is dat? Ook mensen zonder beperking hebben geen baanzekerheid. Bedrijven willen meer en meer flexibilisering. In een detacheringsconstructie kan juist deze groep daaraan voldoen. Mensen zijn in dienst bij een detacheerder. Dat is een stabiele plek die zekerheid biedt.’ Overbeek is ervan overtuigd dat het plaatsen van mensen met een beperking alleen lukt als de vraag van de bedrijven centraal staat en als wordt samengewerkt met die bedrijven. De directeur van Locus: ‘Intensief samenwerken, partnerschappen sluiten, afspraken maken vanuit de praktijk, uitvoerders betrekken, en kennis delen - daar draait het om. We sluiten echte partnerschappen waarbij beide partijen kennis, expertise, mensen en middelen inbrengen.’

Zodra het kan, worden de uitvoerders in de commerciële bedrijven en de Sw-bedrijven erbij gehaald. Overbeek: ‘Een filiaalmanager weet als geen ander wat wel en niet werkt in de supermarkt. Dat is de bijzondere werkwijze van Locus. Jumbo en Locus komen écht met kennis uit de praktijk in Utrecht naar Maastricht toe. Locus zegt niet tegen Maastricht: zo moet je het doen. Het is geen opdracht van bovenaf, juist niet, we willen alleen niet dat Maastricht dezelfde fouten maakt als Utrecht. Je moet niet twee keer het wiel willen uitvinden.’

Locus wil in 2013 vijfhonderd mensen hebben geplaatst bij landelijke en bovenregionale bedrijven, twintig partnerschappen hebben afgesloten met bedrijven, gemeenten en Sw-bedrijven en een landelijk netwerk van accountmanagers hebben die in contact staan met goed functionerende regionale netwerken. ‘Ik heb er alle vertrouwen in dat dit gaat lukken’, zegt Overbeek. ‘Zo zullen Locus en Jumbo de komende maanden in zeven steden zo’n 85 Wsw’ers aan eenvoudig, maar dankbaar werk helpen. Met PostNL gaan we de achttien distibutiecentra uitbreiden met zoveel mogelijk Wwb’ers, Wsw’ers en Wajong’ers. Van Gansewinkel staat ook te springen. Dat zullen, net als bij Sodexo overigens, vooral plaatsingen voor Wwb’ers worden.’

Subsidie
Kan Locus dat allemaal wel aan? Hanne Overbeek lacht, maar vervolgt serieus: ‘Als er een partnerschap gemaakt moet worden tussen een bedrijf en een of meerdere gemeenten, dan huur ik zzp’ers in die ervaring hebben met het maken van partnerschappen. Locus neemt niemand aan. Het merendeel van de financiering komt van de gemeenten en de Sw-bedrijven die in Locus investeren. Maar voor het sluiten van méér partnerschappen heb ik wel bij het ministerie van Sociale Zaken subsidie aangevraagd. Staatssecretaris De Krom ziet Locus volgens mij wel zitten. Vandaag ontving ik de beschikking van het ministerie. Ze hebben de subsidie gehonoreerd.’ Staatssecretaris van Sociale Zaken Paul de Krom (VVD) mag Locus een aanwinst vinden, het zou leuk zijn als nog meer gemeenten dat ook vonden, zegt Hanne Overbeek. Cedris en Divosa hebben dit voorjaar 60 Sociale Diensten en 93 Swbedrijven aangeschreven; 32 diensten en 45 Sw-bedrijven hebben daar positief op gereageerd.

Een mooi resultaat, vindt Overbeek: ‘Het is helemaal niet nodig om alle 418 gemeenten op te nemen. Er is voldoende dekking als ze samenwerken. Ik hoop wel dat steden als Assen, Nijmegen, Zwolle, Zoetermeer, Roosendaal en Venlo zich alsnog aansluiten als ze merken dat ze iets missen. Dat geldt ook voor Amsterdam. Zowel de sociale dienst als de Swbedrijven in de hoofdstad doen niet mee. Misschien heeft dat met bezuinigingen te maken. Wel jammer, want Jumbo wil een groepsdetachering in Amstelveen en regelt dat via Locus. Daarvoor zou ik normaliter naar een Sw-bedrijf in Amsterdam zijn gegaan, maar die doen dus niet mee. Dus ga ik naar de AM-groep in Hoofddorp. Jumbo heeft daar geen problemen mee, maar het is sneu voor de Wsw’ers in Amsterdam die dolgraag een Jumbo-uniform hadden willen dragen.’