Waarom niet kiezen voor demografische krimp?

Staatssecretaris Eric van der Burg stelt in een artikel in Binnenlands Bestuur dat Nederland behoefte heeft aan consensus over de Demografisch toekomst van Nederland. De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen schetst daarvoor drie scenario’s, waarbij uiteindelijk gepleit wordt voor het scenario ‘gematigde groei.’

In dat scenario zijn er in 2050 18 tot 20 miljoen inwoners in Nederland, waarbij de groei vrijwel geheel veroorzaakt wordt door immigratie. Het scenario sterke groei wordt om plausibele redenen afgewezen, maar ook het scenario ‘krimp’ wordt afgewezen. Dat scenario heeft nadelen door een sterke vergrijzing, personeelstekorten en economische krimp, met als gevolg 16 tot 18 miljoen inwoners in 2050. We zitten nu al bijna op de 18 miljoen, dus in dit scenario stopt de bevolkingsgroei.

Maar kunnen we het ons permitteren verder te gaan met het scenario ‘gematigde groei.’? Dat betekent dat er tot 2050 in het ongunstigste geval 2 miljoen mensen bijkomen. Waar gaan die mensen wonen? We hebben nu al een enorm woningtekort en dat gaan we niet snel genoeg bijbouwen. Onze jeugd heeft nu nauwelijks mogelijkheden om een eigen woning te betrekken en dat is wat mij betreft wel een minimum bestaanszekerheid, die in elk ander scenario dan ‘krimp’, wordt aangetast. Voor de meeste Nederlandse gemeenten geldt op dit moment een wachttijd van 3-5 jaar voor actief woningzoekenden.

Maar er zijn meer problemen dan de woningmarkt. CO2 neemt toe als er meer mensen zijn. Files ook. De natuur wordt verder aangetast. En er is een grotere behoefte aan energiebronnen. Groningen toch openlaten? Kortom, een heleboel nadelige effecten van een verdere bevolkingsgroei lijken niet, of onvoldoende meegenomen.

Ik pleit daarom ook voor het scenario ‘krimp’. Natuurlijk kan dat leiden tot personeelstekorten en economische krimp, maar met aanvullende maatregelen zoals later met pensioen gaan en innovatief personeelsbeleid kunnen de nadelige effecten beperkt worden. En hebben we enige economische krimp er niet voor over om onze kinderen een toekomst te geven?

 Dan bepleit van der Burg ook om asielzoekers op te vangen naar een opvang aan of buiten de EU-grenzen en daar de asielvraag af te laten wachten. De problemen in Ter Apel zijn we dan kwijt. Maar tegelijk lossen we het probleem van overvolle vluchtelingenkampen niet op. We verplaatsen het alleen. En buiten de ellendige omstandigheden in dergelijke kampen houden we in stand dat mensen door mensensmokkelaars in gammele bootjes de dood worden ingejaagd. Juist om die levens zouden we ons moeten bekommeren.

Waarom laten we asielzoekers geen asiel aanvragen bij Nederlandse ambassades in hun eigen land, en als dat niet kan bij een ambassade in een buurland? Ambassades kunnen bij uitstek de veiligheidssituatie ter plaatse beoordelen. Versterk die ambassades met IND-medewerkers en asiel kan daar aangevraagd worden. Ook digitaal. De aanvragen worden centraal doorgestuurd en bestudeerd of ze in het ‘krimp’ scenario passen. Past het, krijgt de asielzoeker een visum en wordt er een vlucht naar Nederland geregeld inclusief huisvesting. Past het niet kan er alsnog gekeken worden naar veilige oplossing in en ander land, al dan niet met bijbetaling.

Peter Verkerk, schrijver