Meer geld voor beschut werk, is het genoeg?

Het kabinet investeert ruim 120 miljoen euro in beschut werk en sociale ontwikkelbedrijven. Dat laat minister Carola Schouten weten in een brief aan de Tweede Kamer. Per 2024 krijgen gemeenten een aanvullend bedrag van € 2.157,- per beschutte werkplek. De brief van de minister komt tegelijk met de publicatie van een onderzoek van Significant APE, waaruit blijkt dat gemeenten op dit moment tot € 10.000,- per werkplek moeten bijleggen.

Opgaven

Schouten verwijst in haar brief naar de participatiewet, die ervoor heeft gezorgd dat beschut werk en sociale werkplaatsen steeds meer gericht zijn op het begeleiden van kwetsbare mensen naar de reguliere arbeidsmarkt. Dit brengt een transformatieopgave met zich mee en vraagt soms om verandering van de bedrijfsvoering. Schouten zegt mooie voorbeelden te kennen van de manier waarop gemeenten en de werkplaatsen hier mee omgaan. Echter zijn er ook uitdagingen.

Gemeenten aan de lat

Zo blijkt dat de transitie voor sociale werkbedrijven vaak duur is. Gemeenten staan dan aan de lat om eventuele tekorten te dekken. De VNG, Cedris en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hebben daarom Berenschot opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de huidige infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Daaruit blijkt onder andere dat gemeenten financiële tekorten ervaren. Er is daarnaast onzekerheid over de toekomst van sociale werkplaatsen.

Tekorten

Ook onderzoeksbureau Significant APE kreeg van SZW opdracht een onderzoek uit te voeren. Namelijk naar de kosten en de uitvoering van beschutte werkplekken. Daaruit blijkt dat de kosten voor gemeenten per voltijd werkplek ruim € 15.000,- meer zijn dan de opbrengsten. Per medewerker betekent dit ruim € 10.000,-. Dit kan volgens het onderzoeksbureau verklaren waarom sommige gemeenten terughoudend zijn in het creëren van nieuwe beschutte werkplekken, ondanks dat de beoogde doelgroep voor deze voorziening er zeker is.

Extra geld

Minister Schouten wil verschillende vernieuwingen doorvoeren om hier iets aan te doen. Allereerst een financiële injectie: in 2024 gaat het om een extra investering van ruim 23 miljoen euro. Dit bedrag loopt vervolgens op naar 64,7 miljoen. Dit betekent dat gemeenten per beschutte werkplek structureel een aanvullend bedrag van € 2.157,- ontvangen. Ook wil Schouten af van de verdeling van werkplekken op basis van Wajong- en Wsw-instroomcijfers en investeert ze nog eens 63,9 miljoen voor de uitdagingen die gemeenten ervaren rondom de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven.

'Schokkend'

Brancheorganisatie Cedris noemt de resultaten van de rapporten in een reactie ‘schokkend’. ’Gemiddeld moet een gemeente per beschut werkplek bijna 10.000 euro bijleggen. Naarmate een gemeente meer beschutte werkplekken invult, nemen de tekorten dus toe.’ Cedris wil dat gemeenten kunnen rekenen op een kostendekkende financiering van beschut werk en daarnaast verplicht worden om hieraan geld te besteden.

Maatschappelijke waarde

De extra financiële middelen van het ministerie maken nog geen kostendekkende financiering. Slechts een vijfde van het subsidietekort wordt gedekt. Cedris benadrukt dat ook de maatschappelijke waarde meegerekend zou moeten worden. ‘Als iemand duurzaam aan het werk wordt geholpen, levert dit volgens het SCP jaarlijks wel € 25.000,- besparing op. Door de inzet van sociale ontwikkelbedrijven worden dus jaarlijks honderden miljoenen bespaard op maatschappelijke kosten.’ Cedris wil graag met het Rijk, gemeenten en sociale partners aan de slag met de concrete stappen die nu gezet moeten worden.