Advocaten: ’jongeren door tekorten te lang opgesloten’

De Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten (VNJA) richt zich in een brandbrief tot minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, CDA) omdat jongeren volgens hen onnodig lang in een gesloten instelling verblijven wegens een tekort aan passende jeugdhulp.

Tekort open instellingen en ambulante zorg

Volgens de VNJA is er zowel sprake een tekort aan passende vervolgplekken in open instellingen als een lange wachtlijst voor ambulante jeugdzorg, waardoor jongeren langer in een (gesloten) jeugdzorg-plusinstelling verblijven. Dat is volgens de advocaten in strijd met de Jeugdwet en het Internationale Verdrag voor de Rechten van het Kind. In de brandbrief wijst de VNJA onder meer op het rapporten van de Kinderombudsman, het Nederlands Jeugdinstituut (Nji), en onderzoek door Binnenlands Bestuur en de NOS.

Gebrekkig inkoopbeleid

‘Het kan niet zo zijn dat gebrekkig inkoopbeleid, een tekort aan expertise, daadkracht en met name geld ervoor zorgen dat kinderen en hun (pleeg-/stief)ouder(s) in de kou blijven staan waardoor kinderen zich niet kunnen ontwikkelen tot gelukkige en gezonde volwassenen die de toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien’, schrijft VNJA-voorzitter Cindy Koole in de brief. Zij roept minister De Jonge op om snel actie te ondernemen zodat de juiste jeugdhulp voorhanden is, ‘dus niet na nóg meer onderzoeken, debatten en evaluaties’, aldus Koole.

Vooral geldkwestie

Op de vraag wat gemeenten kunnen doen om de doorstroom vanuit de jeugdzorg-plus te verbeteren, antwoordt jeugdrechtadvocate en mede-opsteller van de brief Marije Jeltes: ‘Het klinkt natuurlijk simpel, maar er is vooral meer geld nodig. Véél meer geld. Daarmee kunnen plaatsen, aandacht, tijd en mogelijkheden worden ingekocht. Ik snap dat gemeenten met budgetten werken en dat de zorgbehoefte onvoorspelbaar kan zijn, maar de uitvoering van de Jeugdwet en de behoefte aan jeugdhulp sluiten echt niet op elkaar aan. Dat werd ook geconcludeerd in de recente evaluatie van de Jeugdwet.’

‘Betrek ons’

Gemeenten moeten volgens Jeltes ook meer investeren in kennisbevordering. ‘Daarbij moet bijvoorbeeld ook meer aandacht zijn voor de ketensamenwerking. Daar zijn wij als jeugdrecht- en jeugdstrafrechtadvocaten nog niet bij betrokken, terwijl wij dat graag willen. Wij zijn meestal langdurig bij de desbetreffende jongeren betrokken en kennen hun problemen en behoeften goed. Gemeenten moeten de deuren echt wat wijder open zetten. Er is nu een vacuüm in de zorg voor deze kwetsbare groep jongeren, en dat ook de overheid ze nog eens in de steek laat, is bij kinderen die vaak al problemen hebben om mensen te vertrouwen funest. Het is nu vechten tegen de bierkaai en dat kan niet de bedoeling zijn.’  

Actieprogramma

In het vandaag naar de Tweede Kamer gestuurde Actieprogramma voor de jeugdzorg staat overigens dat het aantal gesloten plaatsingen komende vier jaar moet worden teruggedrongen. Gemeenten moeten dan in regionaal verband met elkaar, instellingen en scholen om de tafel om ervoor te zorgen dat in plaats van die gesloten instellingen kleinschalige voorzieningen met beperkt beveiligingsniveau worden gerealiseerd.