Jongere helpt jongere

Hoe bereik je als gemeente jongeren met armoede- en schuldenproblemen? Meerdere gemeenten maken gebruik van het project Speaking Minds. Daarin adviseren vmbo- en mbo-leerlingen hun gemeenten.

Jongeren in de raadszaal

Het is een apart gezicht op een maandagochtend in de Castricumse raadszaal; waar normaal de raadsleden zitten, zitten in plaats daarvan leerlingen van het ROC Horizon College te Alkmaar. Die ochtend loopt een project waaraan de leerlingen tien weken lang hebben gewerkt tot een einde. Voor de BUCH-gemeenten (Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo) bogen zij zich over de vraag hoe die gemeenten jongeren die te maken hebben met armoede- en schuldenproblematiek kunnen helpen en bereiken, en die ochtend geven de leerlingen hun advies aan de afgevaardigde wethouders. ‘Ze zijn knap zenuwachtig. In de groepsapp kreeg ik gisteravond nog vragen over de dresscode’, aldus Kim de Ruijter, beleidsadviseur sociaal domein voor de BUCH-gemeenten. Zij is tien weken lang met de jongeren opgetrokken en heeft ze door de wondere wereld van het gemeentelijk sociaal domein gegidst.

Eigentijds, sneller, laagdrempeliger

De leerlingen geven de aanwezige wethouders vooral veel tips en advies over de manier waarop zij op een eigentijdse manier jongeren kunnen bereiken. Uit enquêtes en interviews die de leerlingen onder leeftijdsgenoten hebben afgenomen, blijkt onder meer dat er een grote behoefte is aan voorlichting via sociale media. Ook vinden de leerlingen dat het allemaal wat sneller mag; zo pleiten ze voor een online vraagbaak waar binnen 24 uur gereageerd wordt op vragen van jongeren over geld, schulden en sociale voorzieningen. ‘Wij verwachten dat u niet alleen luistert maar ons ook duidelijk vertelt wat u gaat doen’, geven ze de wethouders mee. De Bergense demissionaire wethouder Jan Mesu vindt dat de leerlingen klare taal hebben gesproken. ‘Jullie hebben groot gelijk dat de procedures laagdrempeliger moeten worden en dat we sociale media goed moeten benutten.’ Vervolgens zegt hij de leerlingen toe dat hij met hen terugkomt op de uitvoering van het advies.

Winst aan twee kanten

Speaking Minds is ongeveer tweeënhalf jaar geleden ontwikkeld door Save the Children, Defense for Children en Stimulansz als onderdeel van het binnenlandprogramma van de eerstgenoemde stichting. Aanleiding was dat er nog te weinig oog is voor de situatie van kinderen in arme gezinnen bij de uitvoering van gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid. De formule is als volgt: een gemeentelijk beleidsmedewerker wordt gekoppeld aan een groep mbo’ers of vmbo’ers. De leerlingen krijgen van de beleidsmedewerker een adviesvraag, en moeten in tien weken (mbo) of één week (vmbo) een advies voor de gemeente bedenken. Daarvoor worden ze uitgebreid voorgelicht door de beleidsambtenaar en doen ze uitgebreid onderzoek naar armoede onder leeftijdsgenoten en de behoeften van de doelgroep. Dat levert volgens Karin van Nuland van Stimulansz aan twee kanten winst op; ‘gemeenten komen niet alleen met politiek en maatschappelijk geëngageerde jongeren in contact, maar ook met de daadwerkelijke doelgroep van hun armoedebeleid dat op jongeren gericht is. Ook vormt zich een andere cultuur doordat gemeenteambtenaren met jongeren in gesprek gaan. Aan de andere kant zie je dat het project bij jongeren veel vooroordelen wegneemt en hen enthousiasmeert’, vervolgt Van Nuland. ‘Zij hebben voorafgaand vaak het idee dat de gemeente er niet voor hén is. Sommigen willen na het project betrokken blijven bij de beleidsvorming rondom armoede en schulden als ambassadeur van het project. Dat zij met de beleidsmedewerker in contact blijven is ontzettend waardevol.’

Verduurzaming

De gemeenten Heerlen en Kerkrade waren dermate tevreden met het project dat zij in samenwerking met het ROC Arcus College besloten de aanpak te verduurzamen. Nicolle Cox is daarvoor namens de gemeente Kerkrade verantwoordelijk. Haar taak is om deze zomer op advies van leerlingen van het Arcus College een jongerenraad op te zetten die, behalve gevraagd en ongevraagd advies te geven, ook als leerwerkbedrijf zal gaan fungeren. ‘We zoeken jongeren die op z’n minst in het tweede jaar van hun opleiding zitten, voldoende gemotiveerd zijn, en affiniteit hebben met de doelgroep en de sector zorg en welzijn’, aldus Cox. Daarnaast verwachten wij van de leden dat ze openstaan voor begeleiding en dat zij een VOG kunnen overleggen.’ In september begint de eerste lichting, geëquipeerd met 3000 euro aan jaarbudget en een gezamenlijke werktelefoon aan een leerwerktraject van twee jaar. De jongerenraad gaat dan de Kerkraadse wijken in op zoek naar  verborgen armoede en zorgvragen van leeftijdsgenoten.

Toekomstige armen

Die zijn er zat volgens wethouder Huub Wiermans (sociale zaken, Burgerbelangen Kerkrade). ‘Het gaat bij ons om 1.200 tot 1.400 kinderen die, als we er niets aan doen, de armen van de toekomst zijn. We wisten die groep niet altijd te bereiken. Het Speaking Minds-project is daarom een interessante aanvulling op het armoedebeleid. We hebben daarmee een groep jongeren warm kunnen kamen om met ons mee te denken en te werken’, aldus Wiermans. ‘Zij kunnen veel gemakkelijker hun leeftijdsgenoten benaderen dan onze ambtenaren of ikzelf dat kunnen.’   

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 10 van afgelopen week (inlog)