Jonge ambtenaren stuiten op dik ‘grijs plafond’ publieke sector

Vergeleken met de industrie-, bouw-, en transportsector kent de publieke sector een dikker ‘grijs plafond’. Eén van de gevolgen van die geblokkeerde doorstroom is dat jongere medewerkers er veel vaker uitstromen. Dat blijkt uit de Vergrijzingsmonitor 2009, een jaarlijks terugkerend onderzoek door Randstad, Kluwer en KPMG.

Volgens Henk Berg van KPMG gaat doorstromen bij de overheid trager omdat carrièrestappen niet worden gezet op basis van kwaliteiten, maar op basis van leeftijd. ‘Dat maakt het lastig snel carrière te maken’, zegt hij. ‘In de individualistische tijdgeest opgegroeide twintigers en dertigers willen niet afhankelijk zijn van zo’n stramien.’ In overheidsland dreigt het vergrijzingsprobleem daarom ook een generatieprobleem te worden: jongeren belanden in een structuur waar ouderen het voor het zeggen hebben. De kans dat jongeren op een leidinggevende positie komen, is bij de overheid geringer dan in andere sectoren.

De mate waarin het vergrijzingsprobleem wordt gevoeld, verschilt volgens de monitor per sector. De publieke sector geeft aan er het meeste last van te hebben: ruim een kwart van de organisaties kampt ermee. Dat het probleem wordt gevoeld, betekent overigens niet dat het ook wordt aangepakt. De meeste organisaties voeren nog geen actief beleid. De industrie-, bouw-, en transportsector zijn het verste gevorderd in het aanpakken van het vergrijzingsprobleem.

De publieke sector is blijkens de monitor bezig aan een inhaalrace, maar heeft nog een duidelijke achterstand. Vergeleken met vorig jaar is er meer beleid in werking, maar het meeste blijkt nog in ontwikkeling. Een opvallende uitkomst van het onderzoek is de mismatch tussen het probleem en de oplossing in de publieke sector. Kennisverlies wordt - net als in andere sectoren - als grootste probleem gezien, maar overheden kiezen in eerste instantie voor maatregelen op andere terreinen.

Vergeleken met vorig jaar zijn overheidsorganisaties zelfs minder actief met het delen en behouden van kennis dan vorig jaar - 28 procent geeft aan dat het bevorderen van kennisoverdracht geen prioriteit heeft. De meeste maatregelen nemen overheden rondom het versterken van de motivatie en binding van personeel.

De overheid is volgens de onderzoekers in vergelijking tot andere branches nog steeds het minst doelgericht en actief in het ontwikkelen en stimuleren van eigen personeel. Langer doorwerken wordt nog nauwelijks genoemd als oplossing van het vergrijzingsprobleem.

Crisis nekt aanpak vergrijzing

Door de economische recessie is er geen geld voor de aanpak van het vergrijzingsprobleem. Het probleem staat bij veel bedrijven minder hoog op de agenda dan vorig jaar. Lag vorig jaar de druk nog op het hebben en houden van voldoende personeel en het borgen van kennis, nu hebben directies jaar andere prioriteiten. Budgetten om de vergrijzingsproblemen aan te pakken worden bevroren. Vooral in de private sector worden maatregelen uitgesteld.

Doorwerken

‘Langer doorwerken is nergens de praktijk’, aldus KPMG’er Henk Berg. Hij constateert dat het inkrimpen van het personeelsbestand in het bedrijfsleven, nodig vanwege de crisis, vaak wordt afgewenteld op oudere medewerkers. ‘Dat is het korte termijn denken anno 2009’, zegt hij. Maar ook de overheid geeft als werkgever wat langer doorwerken betreft, niet het goede voorbeeld. ‘De politiek staat het beleid voor dat er langer moet worden doorgewerkt, maar als er ergens mensen vervroegd met pensioen gaan dan is dat bij de overheid’, zegt Berg.