Overgang jeugdzorg maakt instellingen financieel nog kwetsbaarder

Jeugdzorgaanbieders zijn financieel en organisatorisch kwetsbaar bij de overgang van de jeugdzorg naar de gemeenten. Ze hebben weinig financiële weerstand en hun vermogen zit grotendeels vast in stenen. En op hun overheadkosten valt niet veel meer te besparen.

Negatief weerstandsvermogen
Dat blijkt uit de Benchmark aanbieders van jeugd- en opvoedhulp 2013 van Berenschot. Het adviesbureau onderzocht 18 instellingen voor onder andere pleegzorg en ambulante hulp en constateerde dat al die aanbieders een negatief weerstandsvermogen hebben. Ten opzichte van de totale bedrijfsopbrengsten is het eigen vermogen gemiddeld nog 11 procent - wat aan de lage kant is - maar na aftrek van de vaste activa (zoals onroerend goed) resulteert dat in een weerstandsvermogen van minus 36,1 procent. "Het vermogen van die instelingen zit in het vastgoed", zegt Berenschot-adviseur Wine te Meerman. Dat kan bij de overgang van de jeugdzorg naar de gemeenten problemen geven. "De gemeenten zetten in op de afbouw van de residentiële zorg, maar die tehuizen staan er wel gewoon. Dat wordt een blok aan het been."

Snelle doorstroming
Berenschot ziet nog een andere reden waarom de aanbieders van jeugd- en opvoedhulp in de problemen kunnen komen. Het cliëntenbestand vernieuwt zich gemiddeld 1,2 keer per jaar (met uiteraard grote verschillen tussen de pleegzorg en de meer spoedeisende hulpvormen). "Gemiddeld elke acht maanden ververst het cliëntenbestand zich. Als gemeenten besluiten de instroom anders te organiseren, kan die hoge omloop voor de instellingen heel snel tot ontslagen en failissementen leiden."

Weinig vet weg te snijden
De heersende gedachte dat jeugdzorginstellingen wel wat zouden kunnen snijden in de overheadkosten, wenst Te Meerman te ontkrachten. De overheadkosten van de 18 onderzochte aanbieders bedragen gemiddeld 13 procent van de omzet; puur naar de formatieplaatsen gekeken is dat 15,8 procent. Dat is vrij laag in vergelijking met andere sectoren. "Er zit niet veel vet", zegt Te Meerman.