Inspectie: complexe gezinnen niet goed in zicht gemeente

Jeugdwet

De Inspectie doet haar bevindingen in het rapport ‘Vormgeving zorg en ondersteuning aan gezinnen met geringe sociale redzaamheid’. Vanaf 2015 valt de zorg voor deze gezinnen onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. De samenwerkende inspecties concluderen op basis van het onderzoek dat er aandacht is voor deze gezinnen en dat gemeenten, samen met andere organisaties, actief werken aan een aanpak van de problemen van deze gezinnen. Over het algemeen doen ze dit volgens het principe van ‘één gezin, één plan, één regisseur’, een methode die in de nieuwe Jeugdwet aangemoedigd wordt.

Zicht ontbreekt 

De samenwerkende jeugdinspecties zien nog wel een aantal risico’s die het leveren van de benodigde zorg en ondersteuning aan gezinnen met multi-problematiek kunnen ondermijnen. Zo ontbreekt het benodigde zicht op de omvang van de groep die geholpen kan worden door een aanpak die daarvoor lokaal ontwikkeld is. Daardoor is niet duidelijk of de gezinnen die dat nodig hebben, (uiteindelijk) in de aanpak komen.

Regierol goed inrichten
‘Om probleemgezinnen eerder in beeld te krijgen, zullen de signalen die vanuit verschillende organisaties als schuldhulp, maatschappelijk werk of het consultatiebureau komen bij elkaar gebracht moeten worden’, aldus een woordvoerder van de Inspectie. ‘Gemeenten moeten daarvoor de regierol goed inrichten, maar tegelijkertijd zullen deze organisaties hun bevindingen moeten gaan doorgeven.’

Ononderbroken zorg
Volgens de inspecties laat ook de beschikbaarheid van zorg en ondersteuning te wensen over. Voor gezinnen die over het algemeen zorg mijden en waarvan de problematiek veelomvattend en complex is, moet de zorg en ondersteuning – zoveel mogelijk – ononderbroken worden aangeboden, staat in het rapport. Hierover worden nog te weinig goede afspraken gemaakt met betrokken netwerkpartners. Ook blijken wettelijke kaders of regels van netwerkpartners soms in de weg te staan. Zo gaat een woningbouwvereniging soms na 3 maanden over tot ontruimen terwijl een gezinsregisseur een langere termijn wil hanteren om het gezin de tijd te geven orde op zaken te stellen.

Doorzettingsmacht
De samenwerkende organisaties pleiten daarom onder meer voor meer ‘doorzettingsmacht’ bij de regisseur. ‘Nu heeft iedere instelling zijn eigen prioriteiten’, zegt de woordvoerder. ‘Soms botst dat waardoor de hulp niet of niet goed op gang komt. Een regisseur zou dan een knoop moeten kunnen doorhakken door te zeggen “zo gaan we het doen”. Dat kan in de vorm van een mandaat of door opschalingsmogelijkheden. De manier waarop je dat regelt kan verschillen, maar gemeenten moeten hier in ieder geval afspraken over maken.’

Nazorg

In het rapport wordt ook gepleit voor meer aandacht voor nazorg.  Er moeten binnen de aanpak afspraken gemaakt worden hierover. De aanname dat er nog wel – reguliere – zorg in het gezin aanwezig is, is volgens de inspecties niet voldoende. Het moet helder zijn wat er van deze partij verwacht wordt als het gezin weer in de problemen dreigt te komen.