'De bijstand is gewoon te laag'

Omdat de rijksoverheid er niet in slaagt om voor iedereen bestaanszekerheid te garanderen, worden gemeenten gedwongen om inkomenspolitiek te bedrijven – terwijl ze dat wettelijk gezien niet mogen. Gemeenten moeten die taak weer terugleggen bij het rijk, vindt Tilburgs wethouder Esmah Lahlah.

Ze doet die uitspraken in een webinar georganiseerd door het Nibud. Lahlah kijkt terug op de afgelopen collegeperiode, waarin ze wethouder arbeidsparticipatie en bestaanszekerheid was in Tilburg, en geeft nieuwe raadsleden tips mee voor effectief minimabeleid.

Inkomenspolitiek

'In de basis mist er geld. De bijstand is gewoon te laag', zegt de wethouder die vorig jaar zelf een maand op bijstandsniveau leefde om te ervaren hoe dat is. 'Vervolgens wordt er gezegd: gemeenten mogen niet doen aan inkomenspolitiek. Maar met al die minimaregelingen ben je toch aan verkapte inkomenspolitiek aan het doen. Dat zouden we eigenlijk weer terug moeten leggen bij het rijk. Laten we ons daarover verenigen als gemeenten. Zodat gemeenten zich weer kunnen richten op het activeren van mensen naar de arbeidsmarkt.'

Stok

Lahlah merkte de afgelopen jaren dat de twee beleidsterreinen waarvoor ze verantwoordelijk is – het activeren van mensen in de bijstand en het garanderen van bestaanszekerheid – niet altijd goed samengaan. Bij arbeidsparticipatie ligt de focus op betaald werk en wordt doorgaans 'liever de stok dan de wortel' gebruikt. Maatregelen om inwoners richting te werk te 'prikkelen' kunnen echter voor inkomensproblemen zorgen, die vervolgens in het minimabeleid moeten worden opgelost.

Mensbeelden

'Er verschuilen ook verschillende mensbeelden echter die beleidsterreinen', aldus Lahlah. 'Bij arbeidsparticipatie gaat het over "niet-willers" en "niet-kunners", in het minimabeleid gaat het om mensen helpen.' Daarom pleit Lahlah ervoor om die twee terreinen samen te brengen, zoals zij ook in Tilburg heeft gedaan.

Energie

Uit berekeningen van het Nibud blijkt dat de stijgende energieprijzen een grote invloed hebben op de financiële situatie van minimahuishoudens. Zo komt een stel dat met twee kinderen op het sociaal minimum leeft dit jaar maar liefst 337 euro per maand tekort. Dat was vorig jaar nog 180 euro. Die stijging is voor het overgrote deel te wijten aan de energiekosten.

Druppel

Uit dit voorbeeld blijkt ook dat de eenmalige energietoeslag van 800 euro – die in deze berekening nog niet is verwerkt – niet voor alle huishoudens genoeg is om tekorten te voorkomen. Ook wethouder Lahlah merkt in haar gemeente dat steeds meer mensen kampen met geldproblemen. 'Waar het al overleven was, gaan mensen nu echt over het randje. Die 800 euro is een welkom bedrag, maar we weten ook dat het een druppel op een gloeiende plaat is.'