Data cruciaal bij grip op zorgkosten

Goede managementinformatie is cruciaal om te voorkomen dat de kosten voor jeugdzorg en Wmo de pan uit rijzen. Daar schort het bij gemeenten vaak nog aan.

Geen recept

Gemeenten hebben grote tekorten op de Wmo en jeugdzorg en nemen tal van, verschillende, maatregelen om de kosten in de hand te houden. Een dertigtal van de vele mogelijke beheersmaatregelen zijn nu door adviesbureau Van Dam & Oosterbaan op een rijtje gezet die gemeenten daarbij kunnen helpen. Eén recept is er niet, waarschuwen Jinke Akkerman en Peter Frans Oosterbaan Van Dam & Oosterbaan. ‘Niet alle oplossingen zijn voor alle gemeenten bruikbaar. Het hangt af van de lokale situatie en het blijft maatwerk’, aldus Akkerman.

Sturingsinformatie

Wat alle gemeenten wel moeten doen, is het op orde brengen van de informatiehuishouding, benadrukt Oosterbaan. Data over verwijzingen, type en aard van toegekende zorg moeten systematisch worden bijgehouden en gemonitord. ‘Daardoor krijg je sneller goede en gedetailleerde sturingsinformatie, op basis waarvan je sneller kunt interveniëren.’ Als een huisarts veel vaker verwijst dan een collega, dan kan daar het gesprek mee worden aangegaan. Datzelfde geldt voor aanbieders die in vergelijking met andere aanbieders veel vaker zware zorg verlenen. ‘Op zo’n manier kun je eerder in het jaar bijsturen, in plaats van dat je aan het einde van het jaar wordt verrast door een budgetoverschrijding van een miljoen euro en niet eens weet hoe dat komt.’

Praktijkondersteuner

Inzetten op preventie, zoals het inzetten van een praktijkondersteuner ggz bij huisartsen, is ook een probate beheersmaatregel. ‘Door de praktijkondersteuner ggz kunnen mensen met psychische vragen eerst op een laagdrempelige manier worden geholpen binnen de huisartsenpraktijk, waardoor verwijzing naar een psycholoog of de ggz niet (direct) nodig is. Dat brengt een kostenbesparing met zich mee’, aldus Akkerman. Uit onderzoek dat Van Dam & Oosterbaan voor de gemeente Tilburg heeft uitgevoerd, bleek dat de inzet van de praktijkondersteuner effectief is geweest en kosten heeft bespaard.  

Onderwijs

Meer samenwerking tussen het onderwijs en jeugdprofessionals is een maatregel die vruchten kan afwerpen. ‘Die samenwerking wordt steeds vaker opgezocht’, weet Akkerman. Ook daar is het idee dat als vanuit het onderwijs laagdrempelig en snel hulp wordt gegeven, zwaardere jeugdhulp kan worden voorkomen. ‘De hulp wordt door de school zelf gegeven, maar het kan ook dat er een spreekuur van een jeugdzorgprofessional op school wordt georganiseerd.’ Van Dam & Oosterbaan heeft voor de gemeente Tilburg in kaart gebracht op welke school de meeste kinderen een beroep op jeugdhulp doen. ‘Daar waar de vraag groot is, kan direct een professional worden ingezet die direct hulp kan bieden. Zo kan eerder worden ingegrepen zodat verergering van de problematiek kan worden voorkomen.’

Schakelteam

In de regio Hart van Brabant wordt via de inzet van het zogeheten schakelteam continu getoetst of de geïndiceerde zorg en/of ondersteuning passend is bij de hulpvraag en of het juiste daarbij horende arrangement (hoogte van het budget) of product wordt afgegeven. In dat schakelteam zitten ervaren toegangsmedewerkers met expertise op de verschillende zorgdomeinen. ‘Het team kijkt kritisch mee of bepaalde zorg zo effectief/efficiënt mogelijk wordt ingezet én of de hoogte van de financiering (arrangement of productcode) passend is bij de zorg die wordt voorgesteld’, aldus Akkerman. Het team beoordeelt de zorgtrajecten, die vanwege hun omvang opvallen of als ze boven een bepaalde norm uitkomen.

Resultaatbekostiging

Het adviesbureau heeft nog vele andere beheersmaatregelen in een gratis te downloaden whitepaper beschreven. Zoals het instellen van budgetplafonds en het overstappen van prestatiebekostiging (prijs maal hoeveelheid) naar resultaatbekostiging. Maar ook wordt het belang van datagedreven werken benadrukt. Akkerman: ‘Het is hoe dan ook voor gemeenten heel belangrijk om dingen vast te leggen en te onderzoeken. Alleen dan kun je nagaan of ingezette maatregelen vruchten afwerpen. Het is belangrijk om die brug te slaan tussen aan de ene kant de inhoud en aan de andere kant data.’