Handen af van de vrije zorgkeuze

Nou, daar gaan we weer! Een groep belanghebbenden lobby’t weer eens om onze zorgkeuzevrijheid af te schaffen. Die is verankerd in art. 13 Zorgverzekeringswet en in het zogeheten Hinderpaal-arrest van de Hoge Raad.

Een paar jaar terug is er een hoop gedoe geweest tot in de Eerste Kamer om art. 13 te schrappen. Uiteindelijk ging het niet door. Als je een beroep wilt doen op een zorgaanbieder, moet dat vrij kunnen zonder ‘gehinderd’ te worden door je zorgverzekeraar die een andere keuze had gemaakt. Die doodleuk vergoeding wilde weigeren met als ridiculiserend frame dat jij niet moet kunnen kiezen voor, zeg, een ‘klankschalen’-therapie.

De Hoge Raad stak hier een 75%-stokje voor. De verzekeraars moeten toch nog ca. 75% vergoeden als je zelf je zorg kiest, contract of geen contract. Ongecontracteerde zorgaanbieders  - vaak kleinere praktijken en zzp-ers - zijn gewoon net zo degelijk en kunnen uit de voeten met 75%. Kwestie van efficiëntie, weinig overhead, slim samenwerken, innovatie etc. Dat steekt! Gevestigde instellingen komen daar niet aan toe. Ze tobben met wachtlijsten omdat de verzekeraars plafonds stellen. Het geld is vaak halverwege het jaar op. En dan gaan de 75%-smiechten ervandoor met de wachtlijstklanten. Zo, kreunen de verzekeraars, komt er nooit een eind aan de vermindering van zorgkosten. De schuld wordt weer ‘s gegeven aan de ongecontracteerde cowboys en -girls.

Trouwens, vaak nadert de concreet betaalde vergoeding eerder de 50%, in weerwil van het Hinderpaal-arrest. Dat houd je niet lang vol als ondernemer. Dan toch maar een contract proberen te krijgen? Als dat al lukt, moet je voldoen aan de meest gekke bureaucratische voorwaarden, waar niemand gelukkkig van wordt en die vaak niet veel met goede zorg te maken hebben. Daarom ook steeds meer professionals die hun eigen weg kiezen, weg van de gevestigde instellingen die daar ook niet blij mee zijn.

Een van de aanvallen op de nieuwelingen is, dat ze ‘meer uren’ maken. Inderdaad meer uren, is vaak nodig om goede zorg op maat te leveren én ze kunnen dat omdat hun overhead laag is. Dan is die 75% toch nog een mooi tarief. Andere aanval: de patiënt moet de rest (50 a 25%) bijbetalen. Gebeurt vrijwel niet! Hoeft ook niet. Maar dan moet het niet veel verder zakken dan 70%.

Wanneer gaat de overheid begrijpen dat de eigen keuze voor je zorgbieder zo’n 30% van het resultaat bepaalt? Je kunt alleen verder als cliënten tevreden zijn. Zo niet, ga je failliet. Dat is een andere dynamiek dan de ‘oude’ gedwongen winkelnering die zorgverzekeraars hun klanten proberen op te leggen. Dit gaat niet over kosten, het gaat over macht, controle. Bij gemeenten (Wmo, Jeugdwet) gaat dit al beter. In the end willen die het beste voor hun inwoners.

Laat ons, burgers, samen met onze verwijzers - vaak je huisarts die ook wil kunnen kiezen - onze eigen keuzes maken, onze eigen ‘inkoop’ doen. Dan heb je die hele inkoop- en aanbestedings-rimram niet nodig. Wat dát aan geld én bureaucratie scheelt!?

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.