Groeien, bloeien, snoeien

Een bijzonder originele activiteit was het niet. Als ik om mij heen keek, zag ik dat nagenoeg iedereen het de afgelopen weken deed: de tuin in. Beetje rommelen in de aarde, beetje snoeien, tripje naar de bloemetjesmarkt en me verwonderen over welke planten de winter wel en welke het niet hadden overleefd. Me afvragen waar dat toch aan lag. Hoofd uit de papieren, los van het beeldscherm en genietend van de zon op mijn rug.

Even dacht ik niet aan werk, niet aan het sociaal domein. Waarom stond de ene plant nou voluit te bloeien en stond de ander er verpieterd bij? Een app vol botanische kennis bood uitkomst: Sommige lage planten hadden gewoon meer licht nodig dus ik moest de hogere planten snoeien. Of er waren meer voedingsstoffen nodig. Of een heel andere grondsoort. Ik was het effect van de planten op elkaar uit het oog verloren en ik had de planten te ‘generalistisch’ verzorgd met dezelfde tuinaarde.

Oftewel, ik was het maatwerk vergeten waardoor de gevoelige plantjes ten onder gingen. En zo brachten de planten mijn aandacht toch weer bij het sociaal domein. Want of je het nou integraal noemt of ecosysteem, het komt op hetzelfde neer. Het gaat om de samenhang, om de onderlinge relaties. Als je het één beïnvloedt, heeft dat impact op het ander. Soms zelfs ten koste van het ander.

Hiervan kunnen we leren voor zorg voor gezinnen, families, buurten of regio’s. Door te veel te investeren in regio’s die het toch al goed doen, delven andere regio’s het onderspit. Niet alleen op economisch gebied, maar ook sociaal en cultureel. De verschillen tussen stad en platteland en tussen stadswijken onderling worden steeds groter.

Een goede tuinier zou dat nooit doen: enkel aandacht geven aan de plantjes bij de voordeur. De snelgroeiers nóg meer voeding, water en licht geven. Met het gevaar dat ze gaan woekeren en de fragiele bodembedekkers overschaduwen. De Rijksoverheid zou hier en daar best iets meer kunnen snoeien, zodat we meer aandacht kunnen geven aan de plantjes die wat extra liefde nodig hebben.

Omdat het hele systeem, de hele ecologie ook die kleine planten nodig heeft om als geheel te kunnen groeien. Een goede tuinier zorgt ervoor dat de omgeving past bij wat de planten nodig hebben. Dat ze veilig zijn voor slakken en ander ongedierte, dat ze de juiste voedingsbodem hebben.  Met oog voor de samenhang tussen alle planten, bloemen en dieren. In een ecosysteem draait het immers om netwerken van relaties tussen organismen, om ecologische kringlopen van energie en materie. Afval van het ene organisme is voeding voor het andere. Het grote kan alleen maar bestaan met het kleine.