Bezorgdheid over decentralisaties blijft

Ruim de helft van de Nederlanders ziet meer nadelen dan voordelen van de drie decentralisaties, blijkt uit SCP-onderzoek. Bij hen die nadelen zien heersen er twijfels over genoeg deskundigheid en menskracht bij gemeenten en bezorgdheid over verschillen tussen gemeenten en over een te snelle omschakeling. Grootste zorg is dat de decentralisaties vooral een bezuinigingsoperatie betreffen en er te weinig geld is om mensen noodzakelijke ondersteuning te bieden.

Zorg grootste zorg

Nederlanders zien de gezondheidszorg als sterk punt van ons land. De kwaliteit en toegankelijkheid van de (met name medische) zorg vindt men goed en beter dan in veel andere landen. Maar tegelijk zijn gezondheidszorg en ouderenzorg ook de grootste zorg onder Nederlanders. Burgers willen dat een nieuwe kabinet daarom moet kijken naar de hoge zorgkosten en hoe ouderenzorg is geregeld. Is er nog voldoende zorg voor ouderen? Redden zij het wel alleen? In het SCP-onderzoek noemen de ondervraagden de decentralisaties van de jeugdzorg en ouderenzorg niet specifiek, maar zij hebben het wel over ontwikkelingen waarbij er meer van mensen zelf en hun omgeving wordt gevraagd en over veranderingen in de ouderenzorg. En dan komen de decentralisaties wel duidelijk in beeld.

Decentralisaties nadelig

Slechts 10 procent ziet desgevraagd meer voordelen van de decentralisaties. Een vijfde ziet evenveel voordelen als nadelen. Vooral mensen met een bovenmodaal gezinsinkomen, voldoende vertrouwen in de regering en tevredenheid over het gemeentebestuur zien minder vaak de nadelen. Toch liggen ook die percentages nog steeds dicht bij de 50 procent. Het aandeel van de totale groep dat vooral nadelen zag van de decentralisaties neemt sinds 2014 ook toe. Eind 2014 zag 47 procent vooral nadelen, begin 2016 was dat 48 procent en in het derde kwartaal van 2017 al 52 procent. Vooral vrouwen, mensen tussen de 35 en 54 jaar, hogeropgeleiden en mensen die tevreden zijn met het gemeentebestuur zeggen vaker nadelen van de decentralisaties te zien.

Bezorgdheid groot
De bezorgdheid over de competentie en de slagkracht van gemeenten en het feit dat het algemene oordeel over de decentralisaties eerder negatief dan positief is ligt niet aan dat men in het algemeen minder vertrouwen in de gemeente heeft dan in de landelijke overheid. Sterker nog, uit het Lokaal Kiezersonderzoek 2016 bleek juist dat het vertrouwen in lokale politieke instituties hoger ligt dan het vertrouwen in nationale instituties. Het SCP wijst erop dat bezorgdheid over de decentralisaties in het sociale domein, twee jaar na de invoering, ook terug is te zien in onderzoek van I&O Research van eind 2016: 47 procent had weinig vertrouwen in betere hulp en zorg door decentralisaties, 20 procent verwachtte wel een verbetering. Anders dan in het SCP-onderzoek verbeterde de stemming in dat onderzoek wel: eind 2014 verwachtte nog 13 procent verbeteringen, eind 2015 al 16 procent.