Schuldhulp? U wordt geregistreerd!

Stelt u zich voor. Er wordt aangebeld. Een medewerker van de gemeente biedt aan om u te helpen. De gemeente heeft namelijk bericht gekregen dat u een beginnende huurschuld heeft. U schrikt, want het is eigenlijk iets waar u zich voor schaamt. 

U raakt in gesprek en uiteindelijk ziet u het toch wel zitten om hulp te krijgen. De medewerker legt uit dat u een officiële brief van de gemeente krijgt waarin staat dat u voor schuldhulpverlening in aanmerking komt. Verder legt de medewerker uit dat u bij de BKR geregistreerd wordt en dat deze melding vijf jaar blijft staan. Wat zou u doen?

Vanaf 1 januari 2021 wordt de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ingrijpend gewijzigd. De wetswijziging regelt allerlei positieve zaken als het actief opzoeken van mensen met beginnende schulden, verbetering van de toegang tot schuldhulpverlening en het ontzorgen van mensen bij het aanvragen van hulp. Dit komt goed uit nu vanwege corona een toename van schulden wordt verwacht. Maar werkelijk, gaan we mensen nu wegjagen met een BKR-registratie?  

Eerst de positieve punten. Per 1 januari 2021 worden verhuurders (ook particuliere verhuurders), zorgverzekeraars, energie- en waterbedrijven verplicht om betalingsachterstanden bij de gemeente te melden. Gemeenten worden verplicht om deze signalen op te pakken en hulp aan te bieden. Een goede zaak, want op dit moment is het gemiddeld schuldenpakket van mensen die schuldhulpverlening vragen ruim € 43.000 verdeeld over 13 schuldeisers. Hulp bij een beginnende schuld kan veel ellende besparen. Voorkomen is beter dan genezen.

Dit wordt naar verwachting een enorme klus. Het aanbieden van hulp door de gemeente kan overigens variëren van het sturen van een brief tot het aanbellen aan de deur. De verwachting is dat gemeenten afhankelijk van het type signaal hierin keuzes maken.

De wet regelt ook dat de schuldhulpverlener altijd een beschikking met plan van aanpak moet afgeven. De Nationale ombudsman heeft eerder gesignaleerd dat de toegang tot schuldhulpverlening te wensen overlaat. Door in de wet te bepalen dat bij een mondelinge of schriftelijke aanvraag altijd een beschikking volgt, waar bezwaar en beroep tegen mogelijk is, hoopt de wetgever dat het een en ander transparanter wordt en de toegang verbeterd wordt.

Het aanleveren van de benodigde informatie is voor minder redzame burgers een moeilijke opgave en leidt tot lange wacht- en doorlooptijden. Een beperkt ‘doenvermogen’ is juist bij mensen met schulden vaak aan de orde. Om hier meer rekening mee te kunnen houden krijgen schuldhulpverleners de mogelijkheid om digitaal informatie in te zien over het salaris, de uitkering en informatie over achterstallige betalingen, boetes en beslagen. Het aanvraagproces kan hiermee worden versneld.

Aanmerkelijke verbeteringen dus. De wetswijziging zorgt er voor dat we meer mensen in een vroeger stadium gaan helpen en dat drempels in het aanvraagproces worden weggenomen. Ware het niet dat iedereen BKR geregistreerd moet gaan worden. In het Besluit gemeentelijke schuldhulpverlening is namelijk geregeld dat de beslissing om schuldhulpverlening te geven gemeld moet worden bij de BKR. Deze registratie blijft vervolgens vijf jaar staan. Zou u dan nog hulp in de vorm van budgetbegeleiding aanvaarden?

Volgens de huidige regels vindt alleen een BKR-melding plaats, wanneer de schulden via een schuldregeling worden afgekocht. Zeer onverstandig om nu iedere klant bij schuldhulpverlening als wanbetaler te registreren. Kabinet, pas het besluit aan! 

André Moerman
Lees hier alle columns van André Moerman.