Gemeenten moeten aan de bak met preventie

Het heeft geen zin om in te steken op het verkleinen van gezondheidsverschillen tussen hoger en lager opgeleiden. Dat werkt niet. De aandacht moet vooral worden gericht op het verbeteren van de gezondheid van lager opgeleiden. Daar zit het grootste verbeterpotentieel. Gemeenten hebben daarbij een belangrijke taak, onder meer omdat zij lokaal maatwerk kunnen leveren.

Prioriteiten

Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in zijn Policy Brief Van verschil naar potentieel: een realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen. ‘Gemeenten moeten aanhaken op vier prioriteiten die voor het hele land moeten gelden’, stelt Marianne de Visser, lid van de WRR in een toelichting. Het gaat daarbij om roken, obesitas, overmatig alcoholgebruik en psychische gezondheid, vooral onder jongeren. ‘Die landelijke prioriteiten moeten gemeenten uitwerken in lokale plannen.’

Lokale plannen

Die lokale plannen moeten samen met lokale netwerken (bewoners), maatschappelijke organisaties en professionals, zoals de GGD, worden gemaakt en uitgevoerd. ‘Het is niet erg dat daarbij op veel plekken in het land verschillende aanpakken worden beproefd. Wel is het belangrijk dat de focus op deze vier prioriteiten ligt.’ Roken, overmatig alcoholgebruik, obesitas en psychische problemen zijn factoren die leiden tot een grote ziektelast, aldus de WRR.

Effectiviteit

‘Ook van belang is dat de preventieplannen worden gemonitord’, benadrukt De Visser. De landelijke overheid moet lokaal de vinger aan de pols houden. Door de effectiviteit van preventieprogramma’s in kaart te brengen ‘kunnen we lerend vermogen ontwikkelen’. Als een aanpak in de ene gemeente werkt, kunnen andere gemeenten daarvan profiteren. Als een aanpak niet werkt, moet de stekker eruit.

Vroegste levensfase

De WRR benadrukt in zijn Policy Brief dat bij de preventieplannen de koppeling tussen het medisch domein en het sociaal domein wordt gemaakt. ‘Schulden en werkloosheid zijn stress verhogend. Bij dergelijke problemen vinden mensen bijvoorbeeld troost in een sigaretje.’ De preventieve aanpak moet zo vroeg mogelijk worden ingezet. De Visser: ‘Richt je vooral op de vroegste levensfase; van de periode voor de zwangerschap tot en met het achttiende levensjaar. Daar is de grootste gezondheidswinst te halen.’