Weinig budgethouders, beperkte voordelen PGB2.0

Op dit moment maken zes gemeenten gebruik van de proefversie van PGB2.0. Maar voor gemeenten met een klein aantal budgethouders is de meerwaarde van het nieuwe systeem beperkt. Dat blijkt uit een onderzoek van bureau HHM. Het advies- en onderzoeksbureau ziet dat de toegevoegde waarde van het PGB-Portaal groter is bij gemeenten met veel budgethouders.

In opdracht van het ministerie van VWS heeft bureau HHM een onderzoek verricht naar de kwalitatieve baten van het nieuwe PGB-Portaal. Van de zes gemeenten die zijn aangesloten spraken de onderzoekers er vijf. De auteurs van het rapport constateren dat het aantal budgethouders dat met het nieuwe Portaal werkt nogal varieert. Bij drie gemeenten ligt dit aantal onder de vijftien, bij één gemeente rond de 70 en bij de vijfde gemeente gaat het om zo’n 700 budgethouders.

Tijdwinst en gemak

Dat contrast werkt door in de ervaringen met het nieuwe portaal. Gemeenten met weinig budgethouders vinden de tijdwinst en het gemak van het nieuwe Portaal beperkt. ‘Zij zien daarom weinig tot geen meerwaarde van het nieuwe PGB Portaal voor hun rol als verstrekker’, staat in het rapport.

Administratieve last

Een gemeente met een groot aantal budgethouders ziet dat anders. Zij vindt dat het PGB-Portaal, mits alles op orde is, ‘heel gebruiksvriendelijk is voor de budgethouders.’ De administratieve last daalt door het digitaal opstellen en wijzigen van contracten. Ook het afkeuren van een overeenkomst werkt een stuk beter. ‘In het verleden moest de medewerker van de gemeente de budgethouder bellen om aan te geven waarom een contract afgekeurd werd, in het nieuwe portaal hoeft dit door deze optie niet’, stellen de onderzoekers op basis van interviews.

Digitale vaardigheden

Er zijn ook punten die alle gemeenten als positief ervaren. Dat het systeem de invoer van gegevens door de budgethouder of vertegenwoordiger controleert, bijvoorbeeld. Hierdoor voldoen ingediende zorgovereenkomsten en declaraties automatisch aan de gestelde vereisten. Ook is de zorgovereenkomst makkelijk te controleren. Verder vinden de proefpersonen het Portaal voor klanten ‘mooi en overzichtelijk’. Zij denken dat het voor hen makkelijker werkt dan het oude PGB-Portaal. Het vraagt echter wel meer digitale vaardigheden van budgethouders. Maar dat vinden de gemeenten ‘prima’: in hun ogen past dit bij de PGB-vaardigheid waar de gemeente op toetst.

Uitbreiding

Hoewel het nog jaren gaat duren, moeten uiteindelijk meer gemeenten overgaan op het nieuwe PGB-Portaal. Maar over die aansluiting zijn de eerste proefgemeenten terughoudend. Een aantal adviseert om hier mee te wacht tot het systeem op alle fronten goed werkt. Eén gemeente ervoer dusdanig veel ongemak als gevolg van de niet-werkende koppeling met de eigen systemen, dat ze liever niet waren overgegaan naar het nieuwe Portaal. Bureau HHM: ‘Ze voelden zich bij de overgang zelf voldoende ondersteund; de problemen begonnen pas toen er mutaties nodig waren bij bestaande budgethouders. Alle lopende problemen met het berichtenverkeer en mutaties moeten volgens hen zijn opgelost voordat nieuwe gemeenten worden aangesloten.’

Achteraf repareren

Een andere gemeente stond neutraal ten opzichte van het aansluiten van nieuwe gemeenten, zij het dat deze gemeente zelf weinig gebruik heeft gemaakt van het PGB-Portaal. Wel moest volgens deze deelnemer het proces nog goed worden doorlopen. Met name de uitwisseling tussen het gemeentelijke systeem en het PGB-Portaal dient goed te werken. ‘Zorg ervoor dat je alles vooraf goed regelt, dit voorkomt dat je achteraf zaken moet repareren’, aldus het onderzoek.

Wal en schip

Het wegnemen van de kinderziektes heeft prioriteit. Dat geldt in het bijzonder voor inwoners die tussen de wal en het schip vallen. Het kan namelijk voorkomen dat cliënten die een Wmo-PGB én een Zvw-PGB hebben in twee portalen moeten werken. ‘Het zou wenselijk zijn als deze budgethouders hun gehele pgb kunnen beheren in één portaal’, adviseren de eerste gebruikers.

Voorwaarden

Gemeenten noemen ook enkele voorwaarden om gebruik te gaan maken van het nieuwe Portaal. Zo moeten de nieuwe deelnemende gemeenten het PGB-proces en de gegevens van de budgethouders goed op orde hebben. Ook dienen zij intern de ICT mee krijgen, zodat de overgang technisch goed wordt voorbereid en medewerkers van alle bijkomende applicaties gebruik kunnen maken. Er moet tevens goede ondersteuning worden geboden aan gemeenten die overstappen. Met de geleerde lessen van de eerste vijf. De huidige ondersteuning zal dan moeten worden opgeschaald.

Tussentijdse toets

Demissionair minister Conny Helder (Langdurige Zorg en Sport) is ondanks de reserves van gemeenten positief. Met het onderzoek zijn volgens de bewindsvrouw ‘veel baten inzichtelijk gemaakt.’ ‘Eerder uitgevoerd waarderingsonderzoek liet al zien dat budgethouders en zorgverleners zeer tevreden zijn over het nieuwe systeem. Het onderzoek van Bureau HHM bevestigd dat we voor hen op de goede weg zijn’, aldus Helder (VVD). Op het moment dat een substantieel aantal gemeenten is aangesloten, kan wat de minister betreft opnieuw een tussentijdse toets worden uitgevoerd.