Inspectie jeugd krijgt steeds meer signalen van fraude

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) krijgt steeds meer signalen van vermoedelijke zorgfraude en zorgverwaarlozing door nieuwe, vaak kleine, aanbieders. Dat blijkt uit het onlangs verschenen Jaarbeeld 2019 van de IGJ.

Niet geleverd

Het gaat bijvoorbeeld om jeugdhulp die wel wordt gedeclareerd door de zorgaanbieder en betaald door de gemeente, maar die niet wordt geleverd, zo laat een woordvoerder van de IGJ desgevraagd weten. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het vaststellen van de rechtmatigheid van declaraties van zorgverleners, benadrukt ze.

Veiligheid

Het aantal jeugdhulpaanbieders is de afgelopen jaren sterk gestegen. Tachtig procent van de 73 nieuwe aanbieders die de IGJ de afgelopen vier jaar bezocht, voldoen niet aan de door de IGJ gestelde basiseisen. Het gaat daarbij onder meer om het werken volgens professionele standaarden en het systematisch inschatten van de veiligheid. De inspectie volgt de aanbieders tot ze aan alle basiseisen voldoen.

Financiële problemen

Grote zorgen maakt de IGJ zich over de financiën. Grotere jeugdzorgaanbieders verkeren in financiële problemen door ontoereikende tarieven en andere keuzes van gemeenten. ‘Gemeenten hebben de ruimte om zelf keuzes te maken in de inkoop van jeugdhulp. Ze kiezen bijvoorbeeld vaker voor ambulante trajecten en kleinschalig verblijf’, licht de woordvoerder toe. ‘Verder werken gemeenten vaker met tijdelijke contracten en is de marktwerking in de jeugdhulp toegenomen. Deze marktwerking leidt tot soms aanzienlijke verschillen in rendement tussen jeugdhulpaanbieders en daarmee tot risico’s en onzekerheid bij een deel van jeugdhulpaanbieders. Voor jeugdhulpaanbieders is het zaak hun kostprijzen goed te onderbouwen en hierover in gesprek te gaan met hun financiers.’ Vorig jaar stond vooral de (bovenregionale) gespecialiseerde jeugdhulp onder druk. ‘Dit heeft gevolgen voor de kwaliteit van zorg en brengt de zorgcontinuïteit in gevaar’, aldus de IGJ zijn jaarrapportage.

Sturen op resultaten

De IGJ noemt het in zijn jaarbeeld verder opvallend dat veel gemeenten beter op kwaliteit willen kunnen selecteren voorafgaand aan en tijdens de contractering. Gemeenten zijn daarvoor op zoek naar nieuwe vormen van aanbesteden en bekostiging. Ook passen ze de schaalgrootte aan. De IGJ constateert dat er, nu de eerste jaren na de transitie erop zitten, meer ruimte ontstaat om te sturen op inhoudelijke en financiële resultaten.

Knelpunten

Knelpunten bij het bieden/regelen van passende hulp zijn onder meer de financiële tekorten en wachtlijsten. Ook de beperkte sturing op de toegang, de aansluiting jeugd en (passend) onderwijs en onrechtmatigheid en fraude spelen gemeenten parten. De IGJ constateert dat de integrale benadering van problemen van een kind of gezin moeizaam gaat. ‘Verschillende vormen van hulp volgen elkaar op, bijvoorbeeld omdat ‘stapeling’ van hulp niet wordt gefinancierd’, aldus de Inspectie. Effectieve samenwerking tussen hulpverleners van kinderen en volwassenen binnen een gezin blijkt eveneens moeilijk te zijn.