Gemeenten hebben steun rijk nodig voor extramuralisering

Gemeenten hebben omvangrijke steun van het rijk nodig om de overgang van 35.000 ggz-cliënten uit instellingen naar een zelfstandige woonvorm te realiseren, blijkt uit onderzoek in opdracht van de Federatie Opvang, de RIBW-alliantie en GGZ Nederland. Dat onderzoek werd woensdag overhandigd aan staatssecretaris Blok van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Commissie-Dannenberg

Doel van het onderzoek, uitgevoerd door onderzoeksbureau APE, was om een beeld te krijgen van het soort kosten dat gemaakt wordt bij de uitvoering van de aanbevelingen uit het rapport van de commissie-Dannenberg. Die concludeerde in 2015 dat mensen met psychosociale problematiek vaker met begeleiding zelfstandig zouden kunnen wonen in plaats van in een voorziening voor het beschermd wonen. 

90 procent kosten voor gemeenten

Volgens het onderzoek zal liefst 90 procent van de kosten van de extramuralisering via de Wmo en de Participatiewet op het conto van de gemeenten komen. De overige 10 procent moet door de zorgverzekeraars worden opgehoest. De voornaamste kostenposten zijn de extra benodigde huisvesting van 10.000 woningen, begeleiding, hulp bij het vinden van werk, dagbesteding, en de inzet van ervaringsdeskundigen.

18.000 euro besparing per ervaringsdeskundige

Volgens de onderzoekers zullen er aanvankelijk stijgende kosten voor de baten uit gaan. Besparingen worden uiteindelijk gemaakt doordat cliënten die nu nog in een voorziening voor beschermd wonen verblijven, zelfstandig gaan wonen met begeleiding en mogelijk ook een baan vinden. De inzet van ervaringsdeskundigen zal uiteindelijk per deskundige 18.000 euro aan besparingen opleveren. ‘Als voormalige cliënten als ervaringsdeskundige aan de slag gaan, zorgt dat ook voor een uitstroom in de bijstand en zorgt dat voor een lager zorgverbruik’, aldus een woordvoerder van de Federatie Opvang. ‘Daarnaast blijkt uit onderzoek dat zorgtrajecten waarin ervaringsdeskundigen meewerken aantoonbaar effectiever zijn.’ De grootste baten van de extramuralisering zijn volgens de onderzoekers voor de zorgverzekeraars, die minder ggz-plaatsen hoeven te vergoeden.

Meerjarenafspraken en steun ministeries nodig

De opdrachtgevers van het onderzoek pleiten voor afspraken tussen de verzekeraars, gemeenten en de rijksoverheid om de komende 10 jaar tot een eerlijke verdeling van de nodige investeringen te komen. Federatie Opvang, de RIBW-alliantie en GGZ Nederland roepen de ministeries van Wonen en Bouwen, Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Justitie en Veiligheid op om in de buidel te tasten.