Gemeenten nauwelijks bezig met mantelzorgvriendelijk werkgeverschap

Gemeenten zijn als werk­gever nog nauwelijks bezig met het thema mantelzorg. Volgens de Stichting Werk&Mantelzorg werken slechts 14 gemeenten ‘mantelzorgvriendelijk’.

Overbelasting

Toch kan een werkgever, en dus ook een gemeente, veel doen om mantelzorgers het leven makkelijker te maken. Van alle mantel­zorgers met langdurige of intensieve zorgtaken heeft 71 procent een betaalde baan. En juist die combinatie leidt vaak tot overbelasting. Gemiddeld besteden werkende mantelzorgers maar liefst zeventien uur per week aan zorgtaken. De helft voelt zich te zwaar belast en ervaart problemen met de combinatie van werken en zorgen. Jaarlijks raken vijftig- tot honderdduizend van hen (tijdelijk) uit het arbeidsproces, of zien zich gedwongen om minder uren te gaan werken. Veel meer gemeenten zouden dus het goede voorbeeld kunnen geven aan andere werkgevers door een ‘mantelzorgvriendelijk’ personeelsbeleid te ontwikkelen.

Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid
Volgens Margreet Woessner van de Stichting Werk&Mantelzorg, die werkgevers informeert en adviseert over hoe ze tot een ‘mantelzorgvriendelijk’ ?personeelsbeleid kunnen komen, is het bespreekbaar maken van het onderwerp een belangrijk begin. ?‘Daarvoor is een open organisatiecultuur nodig, waarin collega’s ?onderling en medewerkers bij hun leidinggevenden op begrip kunnen rekenen voor hun situatie, en waarin gezocht kan worden naar maatwerk-oplossingen. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat iemand meer thuis kan werken of flexibele werktijden krijgt, of dat iemand in bepaalde ?situaties kan worden gebeld en dan even weg mag.’

Verborgen mantelzorgers
‘Neem het thema mee in functioneringsgesprekken als de werk-privébalans wordt besproken’, adviseert Woessner. ‘En vraag in een team­gesprek eens hoeveel mensen de zorg voor een zieke ouder of partner hebben, of voor een gehandicapt kind. De ervaring leert dat het er twee maal zoveel zijn als de leidinggevende denkt. Er is een grote groep “verborgen mantelzorgers”.’Daarnaast moeten de regelingen die er voor mantelzorgers bestaan, bekend worden gemaakt binnen de organisatie. Woessner: ‘Mantel­zorgers herkennen zich vaak niet als zodanig, en staan er niet bij stil dat ze gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld kortdurend of lang­durend zorgverlof of het recht op deeltijdwerken.’

Erkenning
Werkgevers kunnen bij de Stichting Werk&Mantelzorg de erkenning ‘mantelzorgvriendelijke organisatie’ aanvragen. Tot nu toe hebben 72 organisaties die gekregen, waaronder veertien gemeenten. Dat zijn behalve enkele middelgrote gemeenten zoals Amersfoort, Gouda en Enschede vooral kleinere plaatsen waar het CDA, de SGP en de ChristenUnie goed zijn vertegenwoordigd: Elburg, Ermelo, Putten, Harderwijk, Oldebroek, Kampen, Haaksbergen, Olst-Wijhe. Veertien andere gemeenten hebben de erkenning aangevraagd. ?Dat betekent dat het overgrote deel van de gemeenten in Nederland binnen de eigen organisatie nog niet met mantelzorg bezig is, ook al heeft één op de acht werknemers naast hun baan mantelzorgtaken.

Begin van ontwikkeling
Margreet Woessner gaat ervan uit dat dat snel verandert: ‘Voordat de combinatie werk en gezin bij alle betrokkenen tussen de oren zat, heeft dat ook jaren geduurd. Datzelfde moet nu gaan gebeuren voor de combinatie werk, gezin en mantelzorg. We staan pas aan het begin van die ontwikkeling, maar het kan wel snel gaan nu de overheid uit kostenoverwegingen een deel van de formele zorg wil vervangen door informele zorg. Daarbij komt de vergrijzing en de druk op de arbeidsmarkt die ertoe leidt dat zoveel ?mogelijk mensen aan het werk moeten. Gemeenten raken zich steeds meer bewust van hun voorbeeldfunctie: de 14 die onlangs zijn begonnen met een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid, deden dat allemaal in het afgelopen jaar. Terwijl we in de acht jaar daarvoor óók 14 gemeenten hadden die ermee bezig waren. Dus het lijkt erop dat men nu toch echt wakker wordt.’