Gemeente mag Work First-weigeraar niet korten

Grote gevolgen
De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor zowel uitkeringsgerechtigden als gemeenten die uitkeringsgerechtigden op een vergelijkbare manier aan het werk zetten in bijvoorbeeld de groenvoorziening. De Arnhemmer werkte jaren in de horeca, maar raakte door omstandigheden werkloos. Arnhem bood hem een re-integratietraject aan volgens de Work Firstaanpak, die veel gemeenten toepassen om bijstandsgerechtigden aan het werk te helpen. Mensen blijven dan in een werkritme en dat vergroot hun kans op terugkeer naar de arbeidsmarkt. In Arnhem valt deze aanpak onder het Arbeidstrainingscentrum (ATC).

Maatwerk
De Arnhemmer kon volgens het ATC kiezen uit schoffelen of tubes lijm inpakken. Omdat hij niet inzag hoe dit hem aan passend werk zou kunnen helpen, weigerde hij, waarop de gemeente hem kortte op zijn uitkering. Volgens de wet kunnen de gemeenten zelf hun re-integratiebeleid vorm geven. Wel ligt wettelijk vast dat gemeenten daarin maatwerk moeten bieden. Dat laatste ontbrak in dit geval.

Beperkt
Mensen schoffel- of inpakwerk aanbieden kan volgens de rechtbank wel, maar als enig aanbod is het veel te standaard en te beperkt. Dat de Arnhemmer uiteindelijk principieel weigerde, is hem niet te verwijten, vindt de rechter. De gemeente moet het besluit om hem te korten terugdraaien, en een op maat gesneden aanbod doen. Dat laatste is niet meer nodig, want de Arnhemmer had op eigen kracht al weer werk gevonden toen hij uit principe naar de rechter stapte.

Dwangarbeid
Advocaat Arno van Deuzen van de AbvaKabo FNV, vond dat zijn cliënt door de gemeente feitelijk tot dwangarbeid werd verplicht. Dit argument nam de rechter niet over. Daarvoor was de werkperiode te kort en er was geen fysieke dwang uitgeoefend. Maar het argument van de gemeente Arnhem dat uitkeringsgerechtigden een ‘burgerplicht’ hebben om het door ATC geboden werk te accepteren werd door de rechtbank eveneens van de hand gewezen.

Grote gevolgen
Volgens advocaat Dreuzen kan de uitspraak grote gevolgen hebben voor Work Firsttrajecten. ‘Ik ken er een aantal, maar er zit er niet een bij die maatwerk biedt. Zelfs bij grote projecten als die van Amsterdam heb je de keuze tussen twee soorten productiewerk. Nergens wordt gekeken naar persoonlijke kenmerken. Dit is de eerste positieve uitspraak in een zaak tegen Work First. Voortaan kunnen werkzoekenden met deze uitspraak in de hand van gemeenten eisen dat de activiteiten die ze geacht worden te doen gericht zijn op het verkrijgen van een echte baan.’

Ondersteuning
De Arnhemse wethouder Rita Weeda van Sociale Zaken ziet in de uitspraak van de rechter juist een ondersteuning van de aanpak, in Arnhem uitgevoerd door het Arbeidstrainingscentrum (ATC). Zij is van mening dat het centrum wel degelijk rekening houdt met de persoonlijke mogelijkheden van deelnemers. ‘Ze ontwikkelen vaardigheden als werknemer en doen werkritme op. In het geval van de heer B. vindt de rechter dat we vooraf onvoldoende rekening hebben gehouden met diens opleidings- en kennisniveau. Ik respecteer de uitspraak van de rechter. In het vervolg zullen we het traject nog meer proberen af te stemmen op de mogelijkheden van de deelnemer.’

Lees ook:
Proefproces om Work first (28/09/2007)
Work first werkt twee kanten op (11/05/2007)