‘Probleem nieuwe armen landelijk aanpakken’

Steeds vaker krijgen hulpverlenende instanties te maken met dakloze gezinnen die aankloppen voor noodopvang. Voor die groep “nieuwe armen” moet een apart meldpunt komen, vindt het Leger des Heils. De Eindhovense wethouder Lenie Scholten (GroenLinks) ziet liever een landelijke oplossing.

Speciaal meldpunt voor nieuwe armen
Oud-wethouder van Eindhoven Hans-Martin Don (SP), nu directeur van het Leger des Heils Brabant en Limburg, signaleert een toename van het aantal gezinnen dat door de crisis in de problemen komt. Hij pleit voor een speciaal meldpunt waar gezinnen die uit hun huis dreigen te worden gezet zich kunnen voegen. Zo kan de regio beter inspelen op de omvang van de problematiek. Tegen het Eindhovens Dagblad zegt hij dat basishulp en ondersteuning niet verwacht kan worden van de overheid, maar wel van organisaties. Hij zei dit na een bijeenkomst met opvangorganisaties, kerken en kleding- en voedselbanken. Hij wil snel een vervolgbijeenkomst met banken en werkgevers om meer zicht te krijgen op het probleem van de nieuwe armen.

Landelijke afspraken maken
De huidige Eindhovense wethouder armoedebeleid Lenie Scholten (GroenLinks) kent de context niet van het voorstel van een meldpunt van Don niet, maar ze maakt zich wel grote zorgen over de groeiende groep nieuwe armen in Nederland en in haar gemeente. ‘Ik vind dat de financiële wereld dit probleem moet oplossen. Het ministerie van Financiën zou een meldpunt moeten starten Als je dat als gemeente doet, schep je verwachtingen die je niet kunt waarmaken. Wij hebben daar geen instrumenten voor. Daar moeten we eerlijk over zijn. Het is een landelijk probleem en daar moet je landelijk afspraken over maken.’

Gemeente kan geen hypotheeklasten overnemen
Maar over welke groep hebben we het eigenlijk? “Nieuwe armoede” heeft volgens Scholten niet te maken met vermogens- of zelfs inkomenspositie van mensen. ‘Het gaat om mensen die geld tekort hebben voor hun levensbehoeften, wegens schulden. Hun inkomen is te weinig om de huur te kunnen betalen en dan dreigen ze op straat te komen staan. We hameren er bij deze mensen altijd op om op tijd hun uitgavenpatroon aan te passen. Het gaat vaak om tweeverdieners waarvan een zijn of haar baan verliest en de waarde van het koophuis lager is dan ze ervoor hebben betaald. Daar moet je zo snel mogelijk bij zijn. Duizenden mensen kunnen hierdoor in de problemen komen, alleen al in Eindhoven. Volgens mij ligt de oplossing in contacten met hypotheekverstrekkers. Die moeten een aangepaste of opgeschorte aflossing aanbieden. Als gemeente kunnen we geen hypotheeklasten overnemen of aflossen.’

Vaak oplossing in eigen netwerk
Op haar spreekuur ontving Scholten al een aantal mensen die in deze situatie terecht zijn gekomen. ‘Dat zijn er nog niet zo heel veel. Je ziet dat mensen toch vaak in hun eigen netwerk een oplossing vinden. We adviseren ook kamers te verhuren aan studenten. Natuurlijk zijn er ook mensen die niet komen, omdat ze zich schamen voor hun situatie. Maar als de nood aan de man is, komen ze wel hoor.’ Scholten noemt onderscheid maken tussen “oude” en “nieuwe” armen “bureaucratisch”. ‘Maar schuldenproblematiek komt toch vooral voor bij lagere inkomens die geen financiële reserve hebben. Daar gaan we anders mee om dan mensen die een eigen huis hebben. Corporaties geven ons een signaal als twee keer achter elkaar de huur niet is betaald.’

Contract met banken
Scholten wijst naar de landelijke politiek om een oplossing te vinden voor het probleem, omdat de gemeente de instrumenten niet heeft. Maar de gemeente heeft een zorgplicht. ‘De NVVK, de brancheorganisatie voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren, heeft landelijk een contract gesloten met banken. Dat willen we ook naar de gemeente vertalen. We zitten nu in de beginfase van dat proces.’ De zes gezinnen die in mei op straat kwamen te staan is een kleine groep.  ‘We konden ze kwijt in de crisisopvang die eigenlijk is bedoeld voor mensen met relatieproblemen. Als de groep nieuwe armen groter wordt, hebben we een groot probleem. Dan moet je toch gaan denken aan gedwongen verkopen.’