Rechtbank: gemeente moet opleiding hulphond vergoeden

De gemeente Kaag en Braassem moet de kosten voor de opleiding van een hulphond vergoeden. Dat bepaalt de rechtbank Den Haag. Het college had niet moeten oordelen of de hulphond effectief is, maar moest nagaan of de trouwe viervoeter bijdraagt aan de zelfredzaamheid van de inwoner. Enkele maanden geleden oordeelde de Centrale Raad van Beroep nog dat gemeenten niet verplicht zijn de kosten voor hulphonden te vergoeden.

De zaak gaat over een vrouw met autisme die haar Mexicaanse naakthond wil opleiden tot hulphond. Eind 2020 diende ze bij de gemeente een aanvraag in voor een vergoeding van de opleidingskosten. Ze kreeg bij die aanvraag ondersteuning van een psycholoog en een sociaal verpleegkundige. De Zuid-Hollandse gemeente Kaag en Braassem deed onderzoek, vroeg een extern advies aan en kwam tot de conclusie dat haar eigen wijkteam voldoende hulp kan bieden. De inwoner maakte bezwaar, maar de gemeente hield voet bij stuk.

Medisch advies

De vrouw ging vervolgens in beroep, waarnaar de gemeente een medisch advies aanvroeg. De arts die dit advies opstelde noemde een aantal Wmo-doelen en constateerde dat niet vaststaat of een hulphond effectief zal zijn. In bepaalde situaties kan een hulphond volgens hem wel helpen. Zo mag een hulphond, in tegenstelling tot een normale hond, overal naar binnen. In meer situaties kan een hulphond haar zodoende rust geven.

Onzorgvuldig

De vrouw is niet tevreden. Ze stapt naar de rechter, die haar gelijk geeft en het gemeentebesluit ‘onvoldoende zorgvuldig’ acht. Het college heeft te laat een medisch advies aangevraagd. De rechtbank doet een vergeefse poging om de partijen tot elkaar te laten komen, maar die mislukt. De gemeente heeft na de zitting aan de eiseres een aanbod gedaan om het budget voor individuele begeleiding voor de komende twee jaar te gebruiken voor de opleidingskosten. ‘Dit aanbod is echter alleen uit coulance gedaan, zodat dit niet als een toegekende voorziening kan worden aangemerkt’, is te lezen in de uitspraak. Bovendien kan de vrouw dan geen aanspraak maken op andere begeleiding. Indien de huidige hond toch niet (meer) geschikt zou zijn, moet zij de kosten voor een nieuwe hond zelf betalen.

Effectief

Al met al komt de rechtbank tot de conclusie dat Kaag en Braassem een onjuist besluit heeft genomen. De gemeente had niet moeten oordelen of de hulphond effectief is, maar moest nagaan of de vierpotige een adequate aanvulling kan zijn aan haar zelfredzaamheid en participatie. Dat is wel het geval, meent de rechter. De gemeente moet daarom de kosten voor de opleiding van de hulphond betalen.

Zorgverzekering

Het is een merkwaardige uitspraak, vindt Wim Peters. Hij is juridisch adviseur Wmo bij kennis- en adviesbureau Stimulansz. In een video legt Peters uit dat de rechtbank alle uitspraken van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) citeert, ‘behalve de meest recente van 22 februari’. Met die uitspraak maakte de hoogste bestuursrechter in socialezekerheidszaken het voor gemeenten een stuk eenvoudiger om hulphond-aanvragen af te wijzen. Omdat in de Zorgverzekeringswet een bewuste keuze is gemaakt om deze kosten niet te vergoeden, hoeven gemeenten dat ook niet te doen, aldus de CRvB. De rechter in Den Haag had op de hoogte moeten zijn van die uitspraak, stelt Peters.  

Bij voorbaat afwijzen

In plaats daarvan lijkt de rechtbank Den Haagt de lijn van demissionair minister Conny Helder (VWS) te volgen. Het is volgens haar niet de bedoeling dat gemeenten een aanvraag voor een hulphond bij voorbaat afwijzen. Om te achterhalen of een hulphond niet echt de enige passende oplossing is, moeten gemeenten nog steeds gedegen onderzoek doen. Alleen wanneer de lokale overheid van mening is dat de hulphond geen passende oplossing is, mag zij de aanvraag afwijzen. Daarmee wijkt de bewindsvrouw af van de CRvB-uitspraak.