Gehalveerde kordaatheid
Net als in veel andere Westerse landen zijn de overheidsschulden in Nederland sterk opgelopen, met name omdat de staat grote banken van het faillissement moest redden. De banken zijn er weer bovenop en het geld beweegt zich als vanouds vaderlandsloos over de wereldbol op zoek naar het hoogste (schijn)rendement.
Vadertje staat zit echter met de gebakken peren: een torenhoge schuldenlast en een veel te hoog financieringstekort. Die moeten dwingend omlaag, roepen de marktadepten. Met dat gelijk aan hun zijde doen ze een aanval op de veel te barmhartig geachte sociale voorzieningen en andere sacramenten uit de linkse kerk.
De onnavolgbare logica die hierbij wordt gehanteerd staat treffend verwoord in een verslag van een bijeenkomst over ‘een nieuwe wereld, een nieuw kapitalisme’, die onlangs in Parijs werd gehouden. De als hardliner omschreven Poolse minister van Financiën wordt als volgt geciteerd: 'De crisis werd ingezet na vijftien jaar van regelloosheid op de financiële markten. Ook de politiek dacht dat er geen einde kwam aan de goede tijden.' Vanuit die constatering roept deze minister de rechtse meerderheid in Europa op om 'de excessieve sociale voorzieningen terug te draaien en de linkse vergissingen van de afgelopen decennia ongedaan te maken.' (de Volkskrant, 8 januari 2011)
Hoezo linkse vergissingen? Wat is er links aan het financiële beleid van de afgelopen 30 jaar? Hooguit dat de progressieve partijen zich vergist hebben in de koers en via een derde weg meegedaan hebben aan de dertigjarige oorlog tegen de verzorgingsstaat (1981-2011). Hooguit dat ook een deel van de linkse partijen het onzalige idee heeft omarmd dat de marktwerking positief zou zijn voor de publieke sector. Dat blijkt overigens een vals geloof waarvan zelfs de huidige VVD-minister van Zorg intussen bekeerd schijnt te zijn. Hooguit is het een linkse vergissing geweest dat er geen einde gemaakt is aan het ontstaan van nieuwe, steeds schimmiger, markten waar meer geld te verdienen was met speculeren dan met produceren.
Sommige economen hebben al jaren terug gewaarschuwd tegen deze wonderbaarlijke geldvermenigvuldiging en aangedrongen op het aan banden leggen van de banken die een eigen geldwereld hebben gecreëerd los van de wereld van het werk en de productie.
Twee jaar na de bankcrisis hoor je niemand in het kabinet over die onoorbare oneffenheden van ons geldwezen. De merkwaardige logica van de Poolse minister heeft ook bij ons wortel geschoten. Bij monde van de nieuwe staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid worden met regelmaat rechtse schoten gegeven voor de linkse boeg: fraude in de sociale zekerheid moet scherper bestreden en bestraft worden; gemeenten moeten paal en perk stellen aan de te genereus geachte minimaregelingen; bijstanders moeten de uitkering uit en aan het werk gezet worden. Hier klinkt de kordaatheid van een nieuweling.
De feiten geven deze kordaatheid echter een ietwat holle klank. Met het toenemen van de koppeling van gegevens neemt de fraude in de uitkeringssector al flink af. De minimaregelingen, dat heeft het vorige kabinet ook toegegeven, zijn nodig om mensen enigszins uit de armoede te houden, omdat het sociaal minimum stelselmatig is losgekoppeld van de welvaartsontwikkeling. Om aan het werk te komen zijn armoedeoplossende banen nodig en voor heel veel uitkeringsgerechtigden zijn die er (nog) niet. Het is pas kordaat als een sociaal beleid gevoerd wordt op basis van deze feiten. De kordaatheid is helemaal ver te zoeken als het gaat om het opleggen van quota om werkgevers te verplichten mensen met enige arbeidshandicap in dienst te nemen. Daar wil de staatssecretaris niet aan beginnen. Hij gelooft niet in negatieve prikkels. Mensen iets door de strot duwen wat ze niet willen, werkt volgens hem contraproductief. De staatssecretaris heeft hier een punt. Maar werken op basis van motivatie en inzicht geldt dan ook voor de uitkeringszijde van het spectrum. Gehalveerde kordaatheid overtuigt niet!
Raf Janssen
Immers, ook veel mensen in Wilders' achterban betalen de rekening voor het door de banken, de financiële consultants en hun zakenvriendjes weggesluisde geld.
Wilders' aanhangers noemen hem rechts en hij is afkomstig uit de VVD. Maar als hij in plaats van de Islam (de nieuwste afleidingsmanoeuvre van de geldjongens) nu eens het licht zou zien en de grote oorzaken van de achteruitgang van ons land zou aanpakken... dan kunnen we met Cruijff zeggen: "Elk nadeel heb z'n voordeel".
Nu functioneert Wilders met zijn anti-Islam-kruistocht nog als loopjongen die rijkelui uit de wind houdt, ook al doet hij tegelijk een beetje sociaal. Dat gaat een keer opvallen, Geert! Als je echt iets voor je achterban wil betekenen, zou je ook het geld van de banken kunnen terugeisen, en gewoon - boem! - zeggen dat die hypotheekaftrek-subsidie voor de rijken afgelopen moet zijn. Jij kunt dat, als je maar wilt! En als je maar durft.
Dus SP en PVV, ga eens met elkaar praten! Wat Raf Janssen betreft, ik vraag me af wat die nog bij GroenLinks doet, de partij die de roof van ons gemeenschapsgeld niet goedkeurt, maar er in de alledaagse praktijk wel een groen en vrijzinnig glansje aan geeft. Ideaal voor een lieve, naïeve achterban die zelf nog niet aan de beurt is geweest en daarom nog even in het land van ooit wil blijven wonen. Wordt wakker! Nou ja, misschien is dat wat Janssen probeert: GroenLinks wakker schudden.
Wat de credietcrisis betreft - die is vooral een grote greep geweest uit de portemonnee van de kleine man: de definitieve aanslag op een eerlijke samenleving door middel van een "crisis" die de financiële jongens zelf hebben veroorzaakt. Deze methode wordt helder beschreven in de bestseller "The Shock Doctrine - the Rise of Disaster Capitalism" van Naomi Klein. Dat werd gepubliceerd in 2007, dus nog vóór de credietcrisis. Het had dus ook voorspellende waarde.
Economisch gezien gaat het allang niet meer om het Westen en co. versus China en co. Het gaat om wat voor wereld we straks willen hebben: eentje waarin iedereen een kans heeft om er wat van te maken, of eentje waarin je alleen kansen krijgt als je het kind bent van een bankier, celebrity, manager, beurshandelaar, politicus... een wereld waarin Wallstreet, Shanghai en Frankfurt belangrijker zijn dan hun communicatie-afdelingen in Mainstreet, Peking en Berlijn.