Geen studiebeurs meer in de gevangenis

Het kabinet gaat de Wet op de studiefinanciering zodanig aanpassen dat gedetineerden geen studiebeurs voor uitwonenden meer kunnen ontvangen. Op dit moment maken zo'n zeventig tot tachtig gevangenen gebruik van de mogelijkheid om een studie te volgen en daar ook een vergoeding voor te krijgen. Zo'n 'dubbele verstrekking van middelen voor levensonderhoud' vindt de regering 'onwenselijk' en wordt dus beëindigd, laat staatssecretaris Albayrak van Justitie mede namens haar collega's van Sociale Zaken en Onderwijs in een brief aan de Tweede Kamer weten.

Ook het AOW-pensioen van een gedetineerde gaat op de schop, zo is het plan. Eén maand na aanvang van de detentie zal die uitkering worden gestaakt. De gezinsleden kunnen vanaf dat moment aankloppen voor een bijstandsuitkering. Met deze actie komen de regels voor AOW op één lijn met die voor andere uitkeringen, zoals de WAO en WW die momenteel al worden stopgezet als de ontvanger de gevangenis in gaat. Ook in omringende landen als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, België, Oostenrijk en Denemarken worden uitkeringen geschorst tijdens detentie, schrijft Albayrak aan de Kamer.

Onderzocht is ook of het wenselijk is om gedetineerden een eigen bijdrage te laten leveren aan de kosten voor hun detentie. Daar ziet het kabinet uiteindelijk van af, om een combinatie van praktische en principiële redenen. Een overheid die een gevangenisstraf oplegt, moet daarvoor geen financiële bijdrage vragen en afdwingen, zo is de redenering. Bovendien kan de inning in de praktijk uitermate lastig blijken, zo is ook naar voren gekomen bij een proef in Denemarken. Dat land hanteerde een eigen bijdrage maar trok die regeling in 1994 weer in omdat gedetineerden door de bepaling schulden opbouwden die vervolgens het resocialisatieproces na afloop van de celstraf weer belemmerden.

Uit een onderzoek van de Nederlandse belastingdienst onder 41.000 gedetineerden is bekend dat de draagkracht van de gemiddelde gevangene niet al te groot is. Bijna de helft van de onderzochte groep zat op of beneden bijstandsniveau en zestig procent had schulden. De kosten van een dag detentie worden geraamd op 193 euro per dag (5800 euro per maand). De inningskosten in geval van een onwillige betaler liggen rond de 1500 euro, waarbij net iets meer dan de helft van de incasso-acties zal slagen, zo is de inschatting. Alles afwegende oordelen de bewindslieden dat 'de kosten voor detentie voor rekening dienen te komen van de staat'.